Gen trị liệu

Tầm quan trọng của xét nghiệm đột biến gen RAS trong điều trị ung thư đại trực tràng

Ngày đăng: 13/03/2018 Lượt xem 4662
Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là bệnh ung thư hay gặp, hiện nay có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng, một trong những tiến bộ đó là các xét nghiệm sinh học phân tử,: xét nghiệm đột biến gen RAS.

Với các bệnh nhân UTĐTT giai đoạn muộn, xét nghiệm đột biến gen RAS được quan tâm để lựa chọn phương pháp điều trị cá thể hóa phù hợp.

1. Dấu ấn sinh học là gì:



Dấu ấn sinh học (tên gọi tắt của các chất chỉ điểm sinh học hay các chất chỉ điểm khối u) là những phân tử hoặc gen được tìm thấy trong cơ thể từ đó cung cấp cho bác sĩ các dữ liệu quan trọng về bệnh. Ở bệnh nhân ung thư, những dấu ấn sinh học này có thể do khối u tự sản xuất ra, hoặc do các mô khác trong cơ thể phản ứng lại khi có sự hiện diện của khối u.

Tùy vào loại dấu ấn sinh học mà ứng dụng trong chẩn đoán, điều trị cũng như phân loại khác nhau:

Các dấu ấn sinh học chẩn đoán: Được chỉ định để sàng lọc và chẩn đoán một số loại ung thư (Ví dụ PSA trong ung thư tuyến tiền liệt, AFP, AFP-L3, PIVKA – II trong chẩn đoán ung thư gan)

Các dấu ấn sinh học tiên lượng: Đưa ra cái nhìn tổng quan về quá trình tiến triển của bệnh ở mỗi bệnh nhân (ví dụ xét nghiệm CEA, CA 19-9 trong bệnh ung thư đại trực tràng, nếu tăng cao thì thường bệnh ở giai đoạn nặng, tiên lượng xấu)

Các dấu ấn sinh học tiên đoán: Đánh giá những lợi ích khi sử dụng phương pháp điều trị chuyên biệt cho từng bệnh nhân (ví dụ: xét nghiệm đánh giá đột biến gen EGFR trong bệnh ung thư phổi; đột biến gen KRAS, NRAS trong bệnh ung thư đại trực tràng)

2. Dấu ấn sinh học RAS có ý nghĩa như thế nào:



Có rất nhiều dấu ấn sinh học tiên đoán đã từng được sử dụng giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị cho nhiều loại ung thư khác nhau. Riêng trong ung thư đại trực tràng, các gen RAS (bao gồm KRAS và NRAS) là những dấu ấn sinh học tiên đoán quan trọng giúp các bác sĩ quyết định phương pháp điều trị đúng.

Có hai loại gen RAS khác nhau thường được các bác sĩ kiểm tra cho các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Các gen RAS bình thường (bao gồm KRAS và NRAS) được gọi là “tự nhiên” và thường chỉ có ở khoảng 50% các khối u đại trực tràng. Còn 50% các khối u còn lại sẽ bị đột biến các gen RAS và được gọi là RAS đột biến. Quyết định hóa trị phối hợp các thuốc điều trị đích khi bệnh nhân ở giai đoạn muộn thường dựa vào tình trạng gen RAS tự nhiên hay đột biến.

3. Làm thế nào và khi nào thì nên kiểm tra dấu ấn sinh học:

Các mẫu kiểm tra xét nghiệm gen KRAS có thể được lấy từ bệnh phẩm sinh thiết hoặc bệnh phẩm sau mổ ngay sau khi được chẩn đoán ung thư đại trực tràng di căn. Kết quả sẽ mang lại cho các bác sĩ ung thư phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh nhân sau đó.

4. Những liệu pháp điều trị nào được sử dụng sau khi xác định kết quả RAS:
RAS Tự nhiên:



Bệnh nhân RAS tự nhiên thường có lợi khi điều trị bằng phương pháp kháng thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu mô (EGFR) như Cetuximab (Erbitux) và Panitumumab (Vectibix).

Các phương pháp điều trị kháng thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu mô liên kết các protein EGFR trên bề mặt các tế bào ung thư. Trong trường hợp RAS tự nhiên, sự tương tác này sẽ khóa các tín hiệu cho quá trình phát triển và phân chia của tế bào ung thư, từ đó ngăn chặn tế bào ung thư phát triển.

RAS Đột biến :



Bệnh nhân có RAS đột biến sẽ không đáp ứng với liệu pháp kháng EGFR. Vì khi có RAS đột biến, các tín hiệu EGFR luôn ở “chế độ mở”, và các liệu pháp kháng EGFR không thể tắt chế độ đó được. Do đó, các tế bào ung thư tiếp tục nhận được tín hiệu để tăng sinh và phát triển.

5. Điều trị bệnh nhân RAS Đột biến :



Đối với những bệnh nhân RAS đột biến, các liệu pháp có hiệu quả hơn, đó là kháng yếu tố phát triển nội mô mạch (VEGF) như Bevacizumab (Avastin). Phương pháp điều trị này nhằm ngăn ngừa sự hình thành các mạch máu mới đến nuôi khối u, làm giảm sự cung cấp máu đến khối u. Vì vậy, khối u nhận ít chất dinh dưỡng và oxy (bỏ đói tế bào ung thư một cách chọn lọc) nên khối u phát triển hạn chế hoặc không phát triển.

6. Những thắc mắc nên hỏi Bác Sĩ :
  1. Khối u của tôi đã được làm kiểm tra RAS hay chưa ?
  2. Nếu có, khối u của tôi là RAS tự nhiên hay đột biến ?
  3. Nếu chưa, thì khi nào tôi được kiểm tra và sau bao lâu có kết quả ?
  4. Kết quả kiểm tra RAS sẽ ảnh hưởng thế nào đến quá trình điều trị của tôi ?
  5. Những lựa chọn điều trị của tôi là gì ?
 7. Hãy chủ động kiểm soát bệnh của bạn và lưu ý:

Hiểu rõ kết quả kiểm tra RAS mang lại lựa chọn điều trị tốt nhất cho bệnh nhân:
- Có nhiều bằng chứng chứng minh lợi ích hiệu quả lâm sàng của xét nghiệm RAS trong chẩn đoán.
- Để có được kết quả xét nghệm tốt nhất, nên cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bác sĩ điều trị ung thư, giải phẫu bệnh, cử nhân sinh học phân tử.
- Xác định tình trạng RAS trong chẩn đoán có thể cho phép bệnh nhân lựa chọn được liệu pháp điều trị tốt nhất và dự đoán được quá trình điều trị.
- Mở rộng kiểm tra RAS được xác định tiết kiệm chi phí cũng như để dành điều trị cho những bệnh nhân không có lợi ích từ liệu pháp này.
- Bệnh nhân ung thư đại trực tràng di căn có RAS tự nhiên hầu như nhận được lợi ích rõ rệt từ liệu pháp kháng thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu mô (EGFR) phối hợp hóa trị phác đồ FOLIRI/FOLFOX.



Vì vậy, bạn hãy trao đổi với Bác Sĩ của bạn về việc kiểm tra các dấu ấn sinh học, cũng như luôn nhớ rằng:

SỨC KHỎE CỦA BẠN LÀ TRÁCH NHIỆM CỦA CHÍNH BẢN THÂN BẠN

Tài liệu tham khảo :
- La Thangue NB & Kerr DJ. Predictive biomarkers : a paradigm shift towards personalized cancer medicine. Nat Rev Clin Oncol 2011; 8(10): 587 – 96
- Ong F et al. Personalized medicine and pharmacogenetics biomarkers : Progress in molecular oncology testing. Expert Rev Mol Diagn 2012; 12(6):593-602
- Van Cutsem E et al. Advanced Colorectal cancer : ESMO Clinical Practice Guidelines for treatment. Ann Oncol 2010; 21(sup; 5): v93 - v97.
- Sun W.Angiogenesis in metastatic colorectal cancer and the benefits of targeted therapy. J Hematol Oncol. 2012; 5:63.

HIỆN TẠI, BỆNH VIỆN BẠCH MAI ĐÃ LÀM THƯỜNG QUI CÁC XÉT NGHIỆM GEN KRAS, NRAS, BRAF TRONG BỆNH UNG THƯ ĐẠI TRỰC TRÀNG.

MỌI CHI TIẾT XIN LIỆN HỆ: ĐƠN VỊ GEN-TẾ BÀO GỐC, TẦNG 12, NHÀ Q (NHÀ 21 TẦNG).

BẠN CÓ THỂ ĐẾN ĐỊA CHỈ TRÊN ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN SÂU HƠN VỀ CÁC XÉT NGHIỆM GEN TRONG BỆNH UNG THƯ VÀ MỘT SỐ BỆNH LÝ KHÁC.

Phạm Cẩm Phương

Tin liên quan