Ung thư cổ tử cung là bệnh lý ác tính phụ khoa hay gặp, chiếm tỷ lệ lớn là ung thư biểu mô vảy 80-85%. Hàng năm có trên 500.000 ca mới mắc, theo thống kê ở Mỹ năm 2010 có 2.900 trường hợp trong đó 60% gặp ở phụ nữ dưới 50 tuổi, thập kỷ qua tỷ lệ mắc đã gia tăng với 15% ở phụ nữ dưới 30 tuổi. Một số hóa chất điều trị bước 1 cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung: Paclitaxel, Cisplatin, Ifosfamid, Gemcitabine, Topotecan, Irinotecan, Vinorelbine, 5FU… Khi thất bại có thể chuyển sang hóa chất bước 2 như Vinorelbine một số nghiên cứu cho tỷ lệ đáp ứng là 13,7%, Irinotecan (tỷ lệ đáp ứng 21%, thời gian sống chung toàn bộ 6,4 tháng), Topotecan tỷ lệ đáp ứng 19%, Ifosfamide tỷ lệ đáp ứng 15%, Pemetrexate (tỷ lệ đáp ứng 25%, thời gian sống toàn bộ 7,4 tháng, thời gian sống thêm không bệnh 3,1 tháng), Carboplatin tỷ lệ đáp ứng 15%. Ở giai đoạn tiến triển, di căn có thể điều trị hóa trị kết hợp với Bevacizumab. Trong một số trường hợp khối u lớn gây đau do chèn ép, chảy máu có thể xạ trị chiếu ngoài giảm nhẹ triệu chứng.
Tháng 3 năm 1999 đã có nhiều báo cáo về quan điểm điều trị lâm sàng cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn tiến xa trên toàn thế giới. 18 thử nghiệm lâm sàng ung thư cổ tử cung tái phát và di căn ở 11 quốc gia khác nhau cho thấy sự phối hợp hóa xạ trị đồng thời đã mang lại lợi ích lâm sàng cải thiện 6-66% về thời gian sống thêm toàn bộ và 8-58% thời gian sống thêm không tiến triển.
Hình ảnh minh họa (nguồn internet)
Mặc dù giá trị mang lại từ việc phối hợp hóa xạ trị đồng thời nhưng có tới 50% phụ nữ ung thư cổ tử cung tái phát sau điều trị. Những thử nghiệm lâm sàng pha III đối với bệnh nhân ung thư cổ tử cung tái phát cho thấy đơn hóa trị liệu Cisplatin không cải thiện được thời gian sống thêm toàn bộ, tuy nhiên nếu phối hợp Cisplatin với Ifosfamid mang lại lợi ích về đáp ứng khối u và thời gian sống thêm không tiến triển nhưng cũng không cải thiện được thời gian sống chung toàn bộ.
Sự phối hợp Cisplatin với nhóm Taxane cũng không làm tăng hơn về thời gian sống chung toàn bộ nhưng nếu phối hợp với Topotecan sẽ cải thiện được thời gian sống thêm không tiến triển, sống chung toàn bộ và đáp ứng khối u. Nghiên cứu JCOG 0505 so sánh vai trò giữa Cisplatin với Carboplatin đã khẳng định thời gian sống thêm không tiến triển, thời gian sống chung toàn bộ và đáp ứng khối u là như nhau. Năm 2009, các nhà khoa học đã minh chứng phác đồ điều trị chuẩn cho ung thư cổ tử cung là sự phối hợp hóa chất platinum với Paclitaxel. Những năm gần đây, sự phát triển của sinh học phân tử, các nghiên cứu ứng dụng công nghệ gene cho thấy sự có mặt yếu tố phát triển biểu mô mạch máu VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor) đã mở ra một hướng lựa chọn mới cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn tiến xa. Thuốc ức chế con đường dẫn truyền tăng sinh biểu mô mạch máu Bevacizumab trong nghiên cứu pha II GOG 227C liều 15mg/kg cân nặng, chu kỳ 21 ngày ở 46 bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn tái phát sau xạ trị và hóa chất trước đó cho thấy đáp ứng một phần là 10,9%; bệnh không tiến triển là 23,9%. Một nghiên cứu thứ 2 có tên là GOG 0240 thực hiện trên 452 bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn IV có chỉ số toàn trạng từ 0-1, được chia làm 4 nhánh, nhánh 1 sử dụng Cisplatin 50mg/m2 da kết hợp với Paclitaxel 135mg hoặc 175mg/m2 da chu kỳ 3 tuần; nhánh 2 có sử dụng thêm Bevacizumab 15mg/kg cân nặng; nhánh 3 sử dụng Paclitaxel 175mg/m2 da ngày 1 kết hợp với Topotecan 0,75mg/m2 da ngày 1-3 chu kỳ 3 tuần; nhánh 4 là nhánh 3 có thêm Bevacizumab 15mg/kg cân nặng chu kỳ 3 tuần, sử dụng đến khi bệnh tiến triển hoặc độc tích không chấp nhận được. Mục tiêu chính là thời gian sống chung toàn bộ và thời gian sống thêm không tiến triển. Kết quả nhận định tỷ lệ đáp ứng khối u khi sử dụng phác đồ hóa chất có Bevacizumab là 48% so với 36%; thời gian sống chung toàn bộ 17 tháng so với 13,3 tháng; thời gian sống thêm không tiến triển 8,2 tháng so với 5,9 tháng. Phân tích dưới nhóm cho thấy một số yếu tố như độ tuổi, chỉ số toàn trạng, việc lựa chọn sử dụng phác đồ điều trị trước đó ảnh hưởng tới thời gian sống chung toàn bộ, thời gian sống thêm không tiến triển có ý nghĩa thống kê. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sử dụng Bevacizumab có nguy cơ thủng dạ dày ruột 3,2% so với 0%; rò trực tràng âm đạo là 8,3% so với 0,9%; huyết khối là 10,6% so với 5,6%.
Như vậy, trước một bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn tiến xa, vấn đề quan trọng là phải đánh giá đúng chỉ số toàn trạng, phác đồ điều trị bước 1 trước đó, để cân nhắc lựa chọn tối ưu phác đồ điều trị bước 2. Việc sử dụng thuốc ức chế tăng sinh mạch máu cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung tái phát sau hóa xạ trị liệu đã cải thiện thời gian sống chung toàn bộ, thời gian sống thêm không tiến triển, tăng tỷ lệ đáp ứng khối u. Tuy nhiên, cần phải theo dõi sát tỷ lệ biến chứng huyết khối và thủng hoặc rò trực tràng âm đạo.
http://ungthubachmai.com.vn