Dân hoang mang bởi cái danh 'làng ung thư'

Anh Sang đang cặm cụi chăm đàn lợn mấy chục con trong dãy chuồng dài gần bên nhà. Vợ và con gái anh vừa mất vì ung thư gan. Người đàn ông không giấu được niềm đau, bởi bi kịch gia đình anh không chỉ dừng lại ở đó mà cả hai con gái (một người vừa tốt nghiệp trung cấp y tế, một mới vào đại học sư phạm) cũng bị nhiễm virus viêm gan siêu vi B và đang trong quá trình điều trị. May mắn là anh Sang không bị nhiễm bệnh này.

Theo hồ sơ bệnh án, chị Lan (vợ anh Sang) được phát hiện nhiễm viêm gan siêu vi B cách nay hơn 7 năm, trước khi chuyển sang ung thư gan. Khi bệnh của chị bộc phát thì cả nhà mới đi xét nghiệm máu, phát hiện cả 3 đứa con đều nhiễm bệnh, trong đó con lớn đã chuyển qua giai đoạn ung thư.

Nhận định về trường hợp này, bác sĩ Bùi Văn Bảy, Trưởng Phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế Bến Tre cho biết, có thể chị Lan bị nhiễm viêm gan siêu vi B từ trước và các con của chị bị nhiễm bệnh theo đường lây truyền từ mẹ sang con.

Cách nhà anh Sang không xa, anh Thanh (em ruột chị Lan), anh Xuân, anh Bi cũng đang điều trị hoặc từng điều trị viêm gan siêu vi C. Anh Xuân cho biết, cả nhà anh đều đi xét nghiệm và không ai nhiễm bệnh như anh. Còn theo Bi, anh điều trị viêm gan siêu vi C từ 4 năm nay và được bác sĩ cho biết đã hoàn toàn khỏi bệnh.

Bác sĩ Nguyễn Quang Hiển, Giám đốc Trung tâm y tế dự phòng huyện Mỏ Cày Nam:

Trung tâm Y tế Dự phòng Mỏ Cày Nam đang phối hợp với Trung tâm Truyền thông và giáo dục sức khỏe (Sở Y tế) mở chiến dịch tuyên truyền mạnh trong dân, đặc biệt là ấp Tân Phong để người dân hiểu rõ và đúng về bệnh viêm gan siêu vi. Trung tâm cũng sẽ tạo điều kiện, vận động, khuyến khích người dân đi xét nghiệm và tiêm ngừa viêm gan siêu vi B.

Bác sĩ Bùi Văn Bảy, Trưởng Phòng nghiệp vụ y Sở Y tế Bến Tre:

Không thể chẩn đoán chắc chắn những ai nhiễm virus viêm gan siêu vi B, C sẽ bị biến chứng sang mạn tính hay ung thư gan. Vì vậy tất cả những người nhiễm virus viêm gan siêu vi cần phải đến bệnh viện để được theo dõi định kỳ và có biện pháp điều trị kịp thời.

Theo khảo sát nhanh của Trung tâm Y tế dự phòng huyện Mỏ Cày Nam, ở 10 tổ nhân dân tự quản thuộc ấp Tân Phong, từ năm 2007 đến nay có 8 người chết, trong đó 5 người tử vong do bệnh liên quan đến gan, một ung thư mật và một ung thư vòng hầu. Ở ấp này hiện còn 15 người đã phát hiện nhiễm viêm gan siêu vi B hoặc C, đang được điều trị.

Theo công bố hồi tháng 7 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam, toàn cầu có khoảng 500 triệu người nhiễm virus viêm gan B hoặc C, bình quân cứ 12 người có một người mắc bệnh. Ước tính ở Việt Nam khoảng 8 triệu người bị nhiễm hai loại virus này. Theo nhận định ngành y tế địa phương, xét yếu tố dịch tễ học, ở ấp Tân Phong có trên 2.000 dân, thì con số 8 người chết, 15 người điều trị bệnh viêm gan siêu vi B và C trong 5 năm trở lại đây không phải là con số đột biến.

Ông Trần Văn Hải, Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND xã Thành Thới A nói: “Từ khi lan truyền tin về xóm ung thư, người dân rất hoang mang. Chúng tôi cần có thông tin chính thức của ngành chức năng để người dân yên tâm vui sống và sản xuất, phát triển kinh tế”.

Bác sĩ Bảy khẳng định, người nhiễm virus viêm gan siêu vi ở ấp Tân Phong là có nhưng không trầm trọng. Hơn nữa, cần tìm hiểu kỹ hơn về căn nguyên nguồn bệnh và nguyên lý lây truyền để có định hướng tuyên truyền phù hợp, giúp người dân hiểu biết mà phòng tránh chứ không làm lo lắng thêm.

Viêm gan siêu vi là bệnh nhiễm trùng làm tổn thương gan do nhiều loại siêu vi khác nhau gây ra. Y khoa thế giới đã tìm được 6 loại siêu vi gây viêm gan, gọi tên là A, B, C, D, E, G. Trong đó viêm gan A và E gây bệnh cấp tính, lây lan qua đường tiêu hóa. Còn siêu vi B, C, D và G có thể gây bệnh mạn tính, lây qua đường máu và dịch tiết.

Ở Việt Nam, viêm gan siêu vi B và C là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Theo thống kê của WHO, có khoảng 57% trường hợp xơ gan và 78% các trường hợp ung thư gan là do nhiễm virus viêm gan B hoặc C.

Người nhiễm virus viêm gan siêu vi B và C không có triệu chứng rõ ràng nên hầu hết không biết mình mang bệnh. Mầm bệnh vẫn âm thầm lây truyền sang người khác và có thể phát bệnh, gây tử vong bất cứ lúc nào. Theo bác sĩ Bảy, không phải ai bị viêm gan B, C cũng sẽ chuyển sang xơ gan hay ung thư, nếu như có sự theo dõi điều trị kịp thời, có chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt thích hợp.

Máu, tình dục và từ mẹ sang con là 3 đường lây truyền virus viêm gan siêu vi. Viêm gan B, C và D lây truyền qua máu của người bị nhiễm, viêm gan B và C còn lây qua quan hệ tình dục không an toàn. Viêm gan A và E thường lây truyền qua nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm.

Bác sĩ Nguyễn Quang Hiển, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Mỏ Cày Nam nói, cách phòng ngừa tốt nhất là không tiêm chích, sử dụng chung những vật dụng như dao cạo râu, dụng cụ cắt móng tay, lấy rái tai, xăm mình, châm cứu… có khả năng dính máu với người khác. Không sử dụng ma túy. Quan hệ tình dục an toàn. Thăm khám thai và tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ khi mang thai.

Viêm gan C có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng chưa có văcxin phòng ngừa. Còn viêm gan B có văcxin phòng ngừa nhưng chưa thể điều trị hết bệnh. Tuy nhiên, virus viêm gan siêu vi B có thể khống chế được và người bệnh vẫn có thể sống chung với nó mà không chuyển qua xơ gan hay ung thư gan.

“Những ai chưa nhiễm siêu vi B thì nên đi tiêm ngừa”, bác sĩ Hiển nói.

Ở ấp Tân Phong, các trường hợp phát hiện đều nhiễm virus viêm gan B hoặc C. Vì vậy, theo ngành y tế địa phương, nguồn nước không phải là căn nguyên của nguồn bệnh.