Theo ước tính, hàng năm trên thế giới có khoảng 500.000 trường hợp mắc mới và có khoảng 270.000 người tử vong vì ung thư cổ tử cung. Như vậy, cứ mỗi hai phút, ở đâu đó trên trái đất này lại có một phụ nữ chết vì căn bệnh này.
Ở Việt Nam, theo số liệu năm 2005 của Bệnh viện Ung bứu TP.HCM, cả nước có 4.471 ca mắc mới ung thư cổ tử cung, chiếm tỉ lệ 13,03% trong tổng số các trường hợp bị ung thư. Theo số liệu Globocan thì năm 2002 ở Việt Nam có 6.224 phụ nữ mắc bệnh và 3.334 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung. Đặc biệt ở miền nam, theo công bố gần đây nhất của Bệnh viện Ung bứu, ung thư cổ tử cung đứng thứ hai trong các loại ung thư sinh dục nữ, chỉ sau ung thư vú. Như vậy, ung thư cổ tử cung thật sự là một gánh nặng chính đối với sức khỏe, tâm lý và xã hội của phụ nữ Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung.
Ung thư cổ tử cung là gì?
Là tổn thương ác tính phát triển tại cổ tử cung. Ung thư xuất hiện khi các tế bào cổ tử cung biến đổi và phát triển bất thường một cách không kiểm soát. Ung thư cổ tử cung tiến triển bằng cách có thể xâm lấn tại chỗ hay lan rộng đến những cơ quan khác của cơ thể và gây tử vong.
Nhiễm lâu dài virus papilloma (HPV) là điều kiện cần để dẫn đến ung thư cổ tử cung. Theo nghiên cứu của Cơ quan Quốc tế nghiên cứu về ung thư thì 99,7% các trường hợp ung thư cổ tử cung có sự hiện diện của Human Pappiloma Virus (HPV) tuýp nguy cơ cao.
Có phải nhiễm bất kỳ tuýp virus HPV nào cũng có thể bị ung thư cổ tử cung?
Không phải tất cả các loại HPV đều có thể gây ung thư. Trong số hơn một trăm tuýp HPV đã được định danh, chỉ có 15 tuýp có khả năng gây ung thư hay còn gọi là tuýp nguy cơ cao. Các tuýp khác được xem là nguy cơ thấp có thể gây các tổn thương vùng sinh dục lành tính. Trong số 15 tuýp có thể gây ung thư, 2 tuýp HPV-16 và HPV-18 là nguyên nhân của ít nhất 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung. Trong những tuýp HPV gây ung thư còn lại, 2 tuýp HPV-31 và 45 gây ra thêm ít nhất 10% nữa.
Ai có nguy cơ nhiễm HPV?
HPV là loại vi-rút lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục và ngay cả khi chỉ tiếp xúc ngoài da cũng đã có thể lây nhiễm. Vì vậy, hầu như bất cứ phụ nữ nào có quan hệ tình dục đều có thể nhiễm HPV. Phụ nữ từ khi bắt đầu quan hệ tình dục là đã có nguy cơ nhiễm HPV, và nguy cơ này tồn tại suốt cuộc đời. Các nghiên cứu cho thấy khoảng 80% các phụ nữ đã từng nhiễm HPV một lần trong đời, tỉ lệ mắc cao nhất là ở nhóm tuổi trẻ và giảm dần ở các lứa tuổi cao hơn. Tuy nhiên, phụ nữ cao tuổi khi nhiễm HPV lại có tỉ lệ nhiễm tính cao. Phần lớn phụ nữ vẫn có thể nhiễm mới HPV các tuýp gây ung thư trong suốt đời sống tình dục của họ, và do đó, họ vẫn tiếp tục có nguy cơ mắc các tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung.
Phòng ngừa ung thư cổ tử cung như thế nào?
Ung thư cổ tử cung có thể phòng ngừa được bằng 2 cách: khám tầm soát ung thư cổ tử cung bằng phết tế bào cổ tử cung định kỳ và tiêm vắc-xin để phòng nhiễm các tuýp HPV gây ung thư cổ tử cung.
Phết tế bào cổ tử cung là một xét nghiệm thực hiện nhanh và đơn giản, không đau để tìm những tế bào bất thường trên bề mặt cổ tử cung, nhờ đó có thể phát hiện những dấu hiệu sớm của bệnh để có những biện pháp can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, xét nghiệm này không ngăn ngừa được ung thư cổ tử cung gây ra do nhiễm HPV.
Mặt khác, vắc-xin phòng bệnh bằng cách giúp hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu hủy vi-rút HPV trước khi vi-rút xâm nhập vào cổ tử cung để gây bệnh. Vắc-xin hiện nay có thể ngừa nhiễm HPV tuýp 16 & 18 cho phụ nữ từ 10 đến 25 tuổi. Mọi phụ nữ trong lứa tuổi này đều có thể chủng ngừa, bao gồm cả những người đã có gia đình. Vắc-xin đã được chứng minh có hiệu quả bảo vệ cao đối với những phụ nữ này. Giá một liều vắc xin này khoảng 700 ngàn, cần tiêm 3 liều để bảo đảm hiệu quả phòng bệnh.
Việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung sẽ đạt hiệu quả cao nhất khi phụ nữ được chủng ngừa kết hợp với khám tầm soát định kỳ.
Giáo sư - bác sĩ Sản phụ khoa Nguyễn Thị Ngọc PhượngTheo ước tính, hàng năm trên thế giới có khoảng 500.000 trường hợp mắc mới và có khoảng 270.000 người tử vong vì ung thư cổ tử cung. Như vậy, cứ mỗi hai phút, ở đâu đó trên trái đất này lại có một phụ nữ chết vì căn bệnh này.
Ở Việt Nam, theo số liệu năm 2005 của Bệnh viện Ung bứu TP.HCM, cả nước có 4.471 ca mắc mới ung thư cổ tử cung, chiếm tỉ lệ 13,03% trong tổng số các trường hợp bị ung thư. Theo số liệu Globocan thì năm 2002 ở Việt Nam có 6.224 phụ nữ mắc bệnh và 3.334 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung. Đặc biệt ở miền nam, theo công bố gần đây nhất của Bệnh viện Ung bứu, ung thư cổ tử cung đứng thứ hai trong các loại ung thư sinh dục nữ, chỉ sau ung thư vú. Như vậy, ung thư cổ tử cung thật sự là một gánh nặng chính đối với sức khỏe, tâm lý và xã hội của phụ nữ Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung.
Ung thư cổ tử cung là gì?
Là tổn thương ác tính phát triển tại cổ tử cung. Ung thư xuất hiện khi các tế bào cổ tử cung biến đổi và phát triển bất thường một cách không kiểm soát. Ung thư cổ tử cung tiến triển bằng cách có thể xâm lấn tại chỗ hay lan rộng đến những cơ quan khác của cơ thể và gây tử vong.
Nhiễm lâu dài virus papilloma (HPV) là điều kiện cần để dẫn đến ung thư cổ tử cung. Theo nghiên cứu của Cơ quan Quốc tế nghiên cứu về ung thư thì 99,7% các trường hợp ung thư cổ tử cung có sự hiện diện của Human Pappiloma Virus (HPV) tuýp nguy cơ cao.
Có phải nhiễm bất kỳ tuýp virus HPV nào cũng có thể bị ung thư cổ tử cung?
Không phải tất cả các loại HPV đều có thể gây ung thư. Trong số hơn một trăm tuýp HPV đã được định danh, chỉ có 15 tuýp có khả năng gây ung thư hay còn gọi là tuýp nguy cơ cao. Các tuýp khác được xem là nguy cơ thấp có thể gây các tổn thương vùng sinh dục lành tính. Trong số 15 tuýp có thể gây ung thư, 2 tuýp HPV-16 và HPV-18 là nguyên nhân của ít nhất 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung. Trong những tuýp HPV gây ung thư còn lại, 2 tuýp HPV-31 và 45 gây ra thêm ít nhất 10% nữa.
Ai có nguy cơ nhiễm HPV?
HPV là loại vi-rút lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục và ngay cả khi chỉ tiếp xúc ngoài da cũng đã có thể lây nhiễm. Vì vậy, hầu như bất cứ phụ nữ nào có quan hệ tình dục đều có thể nhiễm HPV. Phụ nữ từ khi bắt đầu quan hệ tình dục là đã có nguy cơ nhiễm HPV, và nguy cơ này tồn tại suốt cuộc đời. Các nghiên cứu cho thấy khoảng 80% các phụ nữ đã từng nhiễm HPV một lần trong đời, tỉ lệ mắc cao nhất là ở nhóm tuổi trẻ và giảm dần ở các lứa tuổi cao hơn. Tuy nhiên, phụ nữ cao tuổi khi nhiễm HPV lại có tỉ lệ nhiễm tính cao. Phần lớn phụ nữ vẫn có thể nhiễm mới HPV các tuýp gây ung thư trong suốt đời sống tình dục của họ, và do đó, họ vẫn tiếp tục có nguy cơ mắc các tổn thương tiền ung thư và ung thư cổ tử cung.
Phòng ngừa ung thư cổ tử cung như thế nào?
Ung thư cổ tử cung có thể phòng ngừa được bằng 2 cách: khám tầm soát ung thư cổ tử cung bằng phết tế bào cổ tử cung định kỳ và tiêm vắc-xin để phòng nhiễm các tuýp HPV gây ung thư cổ tử cung.
Phết tế bào cổ tử cung là một xét nghiệm thực hiện nhanh và đơn giản, không đau để tìm những tế bào bất thường trên bề mặt cổ tử cung, nhờ đó có thể phát hiện những dấu hiệu sớm của bệnh để có những biện pháp can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, xét nghiệm này không ngăn ngừa được ung thư cổ tử cung gây ra do nhiễm HPV.
Mặt khác, vắc-xin phòng bệnh bằng cách giúp hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu hủy vi-rút HPV trước khi vi-rút xâm nhập vào cổ tử cung để gây bệnh. Vắc-xin hiện nay có thể ngừa nhiễm HPV tuýp 16 & 18 cho phụ nữ từ 10 đến 25 tuổi. Mọi phụ nữ trong lứa tuổi này đều có thể chủng ngừa, bao gồm cả những người đã có gia đình. Vắc-xin đã được chứng minh có hiệu quả bảo vệ cao đối với những phụ nữ này. Giá một liều vắc xin này khoảng 700 ngàn, cần tiêm 3 liều để bảo đảm hiệu quả phòng bệnh.
Việc phòng ngừa ung thư cổ tử cung sẽ đạt hiệu quả cao nhất khi phụ nữ được chủng ngừa kết hợp với khám tầm soát định kỳ.
Giáo sư - bác sĩ Sản phụ khoa Nguyễn Thị Ngọc Phượng