Đây là nguyên nhân thường gặp gây nên hiện tượng nuốt khó. Viêm thực quản có thể do vệ sinh răng miệng không tốt, dinh dưỡng thiếu, dịch dạ dày chảy ngược lên... Người bệnh ngoài nuốt khó còn gặp triệu chứng đau khi ăn, khi nuốt thấy ở sau xương ức bị đau như có lửa đốt. Nhiều khi đau lan sang cả bên cạnh, sang cổ, xuống lưng, khi đứng thẳng thì hết đau ngay.
Khi có hiện tượng đau như vậy, trong miệng bệnh nhân thấy chua hoặc có vị đắng. Bệnh nhân nặng có thể bị co giật cục bộ do dịch ruột bị kích thích trào ngược lên.
Tật khê thất thực quản
Khê thất thực quản là hiện tượng thực quản phát triển không bình thường, mọc các túi nhỏ lồi ra ngoài. Khi ăn, thức ăn sẽ lọt vào bên trong làm các túi nhỏ này trương dần, to lên, đè vào thực quản gây nên hiện tượng nuốt không thông. Triệu chứng lúc nhẹ lúc nặng, và khi bị viêm thì có thể xuất huyết, thậm chí thủng thực quản.
Sưng mủ dưới niêm mạc thực quản
Trong trường hợp này, bệnh nhân khó nuốt là do niêm mạc bị tổn thương và có viêm nhiễm. Lúc đó cơ thể sốt, mệt mỏi, đau như có lửa đốt sau xương ức.
Khó khăn khác thường về nuốt
Khi ăn các thức ăn lỏng, bệnh nhân khó nuốt, nhưng khi nuốt một lượng thức ăn ở thể rắn nhất định, do nhân tố về trọng lực, thượng vị thực quản bỗng nhiên mở ra, khó khăn về nuốt tạm thời giảm bớt.
Triệu chứng thường thấy nhất của bệnh này là khi nuốt, đầu dưới thực quản thấy tắc và đau; rõ rệt nhất khi tình cảm dao động hoặc căng thẳng. Nguyên nhân là do công năng cơ thần kinh thực quản bị trở ngại, các cơ của thượng vị thực quản ở trạng thái căng thẳng mà không lỏng lẻo, mềm mại, làm ảnh hưởng đến việc nuốt thức ăn.
Sa thực quản
Đây là bệnh lý ở dạ dày và ruột, do dạ dày, ruột hoặc các cơ quan nội tạng khác trong vùng bụng qua lỗ thoát vị của cơ hoành vào trong khoang ngực gây ra những triệu chứng như đau, nuốt vào khó, thức ăn trào ngược lại và xuất huyết đường tiêu hoá trên...
Đặc điểm của bệnh này là ngoài nuốt khó còn có hiện tượng đau lan toả từ phần bụng trên sang vùng lưng vai sau khi ăn. Khi nằm xuống, triệu chứng đau càng nặng thêm; triệu chứng đau giảm nhiều khi đứng.
Ung thư thực quản
Đây là một trong những loại ung thư hay gặp ở nước ta, nhất là với nam giới trên 40 tuổi. Thời kỳ đầu, bệnh có biểu hiện tức sau xương ức hoặc có cảm giác nuốt khó hoặc nghẹn. Sau đó, bệnh nhân nuốt khó liên tục, ban đầu nuốt chất rắn khó, sau đó nuốt chất lỏng cũng khó, thậm chí nôn mửa ngay sau khi ăn.
Co giật thực quản tràn lan
Do co giật thường xuyên, thực quản bị hẹp lại, gây khó nuốt, cảm giác quặn đau.
Bệnh ở sống cổ
Đây là hiện tượng xương tăng sinh ở cạnh trước sống cổ đè ép thực quản. Bệnh có thể gây nuốt khó và phần nhiều có kèm các triệu chứng tê chân tay, chóng mặt, nhức đầu...
Ngoài ra, nuốt khó còn gặp trong trường hợp khối u lành thực quản, hẹp thực quản, biến đổi sinh lý ở cơ thần kinh... Một số người lúc nuốt nước bọt, họng khó chịu, có cảm giác như bị tắc nghẽn nhưng khi ăn hoặc sức chú ý bị phân tán thì triệu chứng này hết. Hiện tượng này phần nhiều thuộc chức năng của bộ máy thần kinh.