Nam giới cao gấp 4 lần nữ
TS Lê Văn Thính, trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, mỗi ngày khoa tiếp nhận từ 25 - 35 bệnh nhân nặng vào viện trong tình trạng hôn mê, liệt, không nói được, phải thở máy và cấp cứu liên tục vì đột tử và tai biến mạch máu não.
Đáng báo động, đối tượng mắc bệnh đang ngày càng trẻ hoá, trong đó có cả trẻ em và trẻ sơ sinh. Nhiều thanh niên khoẻ mạnh đang làm việc ở nhà, đang đi đường hoặc tập thể thao... cũng bị đột quỵ, không rõ nguyên nhân.
Khác với TBMMN ở người già chủ yếu do cao huyết áp, tiểu đường, xơ vỡ động mạch... còn ở người trẻ chủ yếu do nguyên nhân về não và tim mạch, trong đó não chiếm đa số.
Nguyên nhân về não là tình trạng xuất huyết do vỡ dị dạng mạch máu não. Dị dạng này có từ lâu, tiến triển một cách âm thầm mà con người không biết.
Các mạch máu đã dị dạng, mỗi ngày một giãn ra, yếu đi. Có một cơ hội nào đó (do áp lực công việc nhiều, uống rượu bia, hút thuốc lá, hít hêroin...) làm ảnh hưởng đến sự co thắt mạch máu, cộng thêm nhiệt độ thay đổi, nóng lạnh đột ngột làm mạch máu co thắt nhiều, dẫn đến bị vỡ, gây xuất huyết não.
Không biết cách sơ cứu dễ dẫn tới hôn mê
PGS.TS Dương Xuân Đạm, nguyên Trưởng khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện TW Quân đội 108 cho biết, điều nguy hại nhất là người nhà khi thấy người thân bị tai biến thường bế dậy, lay gọi hoặc đưa lên xe đi cấp cứu.
Điều này rất tai hại có thể khiến người bệnh tử vong ngay hoặc diễn biến ngày càng trầm trọng, hôn mê kéo dài.
Cách xử trí ngay tại chỗ là: Để bệnh nhân nằm yên tĩnh tại chỗ để theo dõi quan sát, đồng thời tìm cách báo cho cơ sở y tế gần nhất. Không vội vã lay lắc xoa bóp, đánh gió vì vận động lúc này sẽ gây thêm tổn thương ở não.
Nếu có nôn mửa, quay nghiêng đầu để tránh sặc. Bệnh nhân cần thoáng, không nóng và lạnh quá, không nên tập trung đông người ồn ào, không khí ngột ngạt và làm bệnh nhân thêm lo lắng, hoảng sợ; Không tự tiện cho thuốc (uống hoặc tiêm) khi chưa có chỉ định của cán bộ y tế;
không vội vã chuyển bệnh nhân đi bằng cõng, chở xích lô, đèo xe máy vì xóc, gây nguy hiểm. Nếu cần chỉ có thể vận chuyển bằng cáng thương, võng nhẹ nhàng, thận trọng; Nếu có điều kiện chỉ tiến hành theo dõi mạch, đo huyết áp, nhịp thở, hỏi để biết tỉnh hay mê. Việc cho thở oxy và vận chuyển do cán bộ y tế quyết định.
TBMMN là một trong 3 bệnh gây tử vong hàng đầu (tim mạch, ung thư, tai biến mạch máu não). Bệnh có thể gây tử vong ngay giờ đầu, ngày đầu, hay tuần đầu.
Cách phòng ngừa và tránh tái phát tai biến mạch máu não
Ngừng hút thuốc lá, bia rượu, năng tập thể thao, có chế độ làm việc và nghỉ ngơi khoa học, dinh dưỡng đầy đủ, giàu vitamin, chất xơ và ít muối… hạn chế ăn chất béo. Không nên thức giấc ra khỏi giường ngay vào lúc sáng sớm, cần bình tĩnh và được sự trợ giúp nếu có dấu hiện chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, tê bì các chi, nửa người, đau đầu dữ dội, khó khăn trong nói hoặc hiểu người khác...