Trên 50% phát hiện ung thư quá muộn

Chỉ tính riêng tại TPHCM, mỗi năm có khoảng 5.500-6.000 ca ung thư mới, trong đó thường gặp nhất là ung thư phổi, gan, dạ dày ở nam giới; ung thư vú, cổ tử cung, phổi ở nữ giới. 

Ung thư đang leo thang

Tại BV Ung bướu TPHCM, số bệnh nhân mắc bệnh ung thư (UT) đang tăng dần theo từng năm. Năm 2006, số bệnh nhân UT được phát hiện khi đến khám tại BV là 2.637 người, năm 2008, con số này lên gần 3.500 người.

Theo thống kê của BV, mỗi tuần các khoa của BV đã phải tiếp nhận lên tới 2.000 - 2.500 bệnh nhân, còn bệnh nhân ngoại trú lên đến con số ngấp nghé 10.000.

GS BS Nguyễn Chấn Hùng - Chủ tịch Hội UT TPHCM, nguyên GĐ BV Ung bướu - cho biết: Các tác nhân gây UT mà con người gặp phải là hít thở, ăn uống và tiếp cận đã tạo ra bệnh. Nếu hành động ngay từ bây giờ thì khoảng 30% gánh nặng UT trong tương lai có thể được phòng ngừa.

Tại TPHCM, UT cổ tử cung (UTCTC) là loại UT đứng hàng thứ hai ở nữ giới. Theo thống kê từ BV Ung bướu, mỗi năm điều trị hơn 1.000 phụ nữ mắc căn bệnh UTCTC. Cụ thể, năm 1998 cứ 100.000 phụ nữ thì có 28 người bị UTCTC (28/100.000), đến năm 2003 tỉ lệ này là 16/100.000. Ở miền Bắc là 9,5/100.000. Trong đó, trên 50% là giai đoạn IB-IIA (giai đoạn điều trị chủ yếu là phẫu trị và xạ trị dùng riêng lẻ hay phối hợp).
 
Theo ThS-BS Trần Đặng Ngọc Linh - bộ môn UT- ĐH Y-Dược TPHCM thì, 84,7% số trường hợp UTCTC giai đoạn IB-IIA nếu điều trị bằng xạ trị trong suất liều cao nạp nguồn, sau kết hợp với phẫu thuật thì kết quả sống kéo dài thêm 5 năm.

UT phổi được xem là loại bệnh đứng hàng đầu ở nam giới và có chiều hướng gia tăng ở nữ giới. Cứ 100.000 dân thì có 28 người nam và 11 nữ mắc bệnh này. Hiện nay, tại BV K Hà Nội, phác đồ phối hợp hóa xạ đồng thời UT phổi tế bào nhỏ cho thấy hiệu quả khoảng 60,5%. Tuy nhiên, tỉ lệ bệnh nhân sống thêm 2 năm là 41,9% và 5 năm là 6,7%. Theo đánh giá của các chuyên gia, tại VN, đây là căn bệnh có tiên lượng xấu vì đa phần chẩn đoán trễ.

Ngoài ra, nhiều loại UT đang có dấu hiệu gia tăng như: UT phụ khoa (vú), UT tiêu hóa (đại trực tràng), UT đầu cổ (hốc miệng), UT tiết niệu...

Bệnh viện K Hà Nội luôn trong tình trạng quá tải.

Cách đơn giản phòng ngừa ung thư

Mặc dù đã có nhiều loại thuốc và phương pháp điều trị đối với nhiều loại UT, tuy nhiên, phần lớn các bệnh nhân phát hiện ra bệnh khi đã quá trễ. Theo GS Nguyễn Chấn Hùng, thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy 1/3 số người mắc bệnh UT trên toàn cầu có thể phòng ngừa được.

Để phòng UT phổi thì phải tránh xa thuốc lá, vì 85% số UT phổi ở đàn ông và 47% ở phụ nữ là do hút thuốc lá. Có thể ngừa UT gan bằng cách chủng ngừa để loại bỏ viêm gan siêu vi. Đối với UT dạ dày thì cần chế dộ dinh dưỡng có nhiều rau quả và thức ăn tươi. UT đại trực tràng liên hệ chặt chẽ với lượng tiêu thụ thịt, mỡ động vật và chất sợi.

Các nghiên cứu dịch tễ học cũng cho thấy cơ thể thiếu vận động, sự béo phì ảnh hưởng rõ lên bệnh này. Với kỹ thuật chẩn đoán tiên tiến hiện nay, UT cổ tử cung và UT vú có thể phát hiện sớm và điều trị tốt. 10% số UT vú là do di truyền (chủ yếu là do do đột biến gene BRCA 1 và BRCA 2). Các nguy cơ chủ yếu của UT vú liên hệ với các yếu tố sinh dục, độ béo phì, rượu, sự vận động của cơ thể, dùng hormon phụ thêm như thuốc ngừa thai, liệu pháp hormon thay thế.. 
 

Bảy triệu chứng thường gặp của bệnh ung thư: * Thay đổi thói quen của ruột, bọng đái (táo bón, tiêu chảy kéo dài; tiểu khó, rắt, buốt, ra máu lâu ngày); * Vết loét lâu ngày không lành; * Chảy máu hoặc dịch tiết bất thường (xuất huyết âm đạo, chảy máu, tiết dịch ở núm vú; chảy máu ở mũi, đi cầu ra máu...); * Phát hiện khối u lạ trên cơ thể (tay chân, thành bụng, ngực, cổ nách, bẹn...; * Nốt ruồi thay đổi tính chất (lớn nhanh, đổi màu sắc, ngứa loét, chảy máu, tiết dịch...); * Ăn không tiêu, nuốt khó (cảm giác đầy bụng kéo dài...);   * Ho dai dẳng, khàn tiếng kéo dài (điều trị bằng tây y trên ba tuần không khỏi...).