PGS. Phạm Cẩm Phương, GS.TS Mai Trọng Khoa, BSNT Tống Thị Huyền
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai
U gan phát hiện tình cờ trên các phương tiện chẩn đoán hình ảnh có thể là tổn thương lành tính của tế bào gan hoặc tổn thương ác tính. Tuy nhiên, ở Việt Nam bệnh lý tổn thương gan do ký sinh trùng cũng hay gặp ở Việt Nam và không thể bỏ qua đối với các bác sĩ lâm sàng.
Sau đây, là một ca lâm sàng đến khám tại Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai với chẩn đoán u gan nhưng nguyên nhân là do ký sinh trùng:
1.Hành chính
Họ tên bệnh nhân: Nguyễn Trọng H., nam, 75tuổi
Địa chỉ: Thanh Xuân Trung – Thanh Xuân – Hà Nội
Vào viện: tháng 8/2020
Lý do vào viện: đau cột sống thắt lưng, hạ sườn phải
2.Tiền sử:
Bản thân: Tăng huyết áp 10 năm điều trị thường xuyên Bisoprolol 2,5mg/ngày và Valsartan 80mg/ngày.
Gia đình: Khỏe mạnh
3.Bệnh sử: Cách vào viện 20 ngày bệnh nhân xuất hiện đau thắt lưng trái và hạ sườn phải âm ỉ, không sốt, không gầy sút cân, bệnh nhân đi khám tại một Bệnh viện ở Hà Nội siêu âm phát hiện u gan phải à BN đi khám tại Bệnh viện Bạch Mai, được làm các xét nghiệm máu và chụp cắt lớp vi tính ổ bụng phát hiện hình ảnh u gan phải kích thước 25x19mm à Bệnh nhân nhập viện Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai để chẩn đoán xác định và điều trị
4.Khám lúc vào viện:
- Bệnh nhân tỉnh, Glasgow: 15 điểm
- Thể trạng trung bình, cao: 158cm, nặng: 45kg.
- Đau hạ sườn phải và thắt lưng
- Hạch ngoại vi không sờ thấy
- Tim đều mạch: 85 lần/phút; Huyết áp: 120/70mmHg
- Phổi rì rào phế nang rõ, không có rale
- Bụng mềm, gan lách không sờ thấy
- Các bộ phận khác: chưa phát hiện bất thường
5.Cận lâm sàng:
-Xét nghiệm máu: Huyết học, đông máu cơ bản, sinh hóa máu bình thường.
- Xét nghiệm chất chỉ điểm khối u trong máu: CEA: 2,34ng/ml; AFP: 2,6ng/ml, PIVKA –II: 18mAu/ml (bình thường); CA 19-9: 31,3ng/ml (tăng nhẹ)
- Vi sinh: HIV Ab âm tính, HBsAg âm tính, HCV Ab âm tính
- Cộng hưởng từ sọ não: không phát hiện tổn thương bất thường
- Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực: không phát hiện tổn thương bất thường
- Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng: nhu mô phân thùy trước có khối giảm tỷ trọng ngấm thuốc sau tiêm thoát thuốc nhanh thì tĩnh mạch kích thước 25x19mm.
Hình 1: Hình ảnh cắt lớp vi tính ổ bụng u gan hạ phân thùy trước có khối giảm tỷ trọng sau tiêm ngấm nhiều thuốc cản quang và thoát thuốc nhanh thì tĩnh mạch kích thước 25x19mm
- Xét nghiệm Sán lá gan lớn huyết thanh âm tính, tìm ký sinh trùng trong phân không có
- Xạ hình xương: tăng hoạt độ phóng xạ tại xương sườn 8 bên phải và thân đốt sống L4
Hình 2: Hình ảnh xạ hình xương: tăng hoạt độ phóng xạ tại xương sườn 8 bên phải và thân đốt sống L4
- Cộng hưởng từ cột sống thắt lưng: hình ảnh thoái hóa cột sống thắt lưng Modic 1 đốt sống L2, L3, L4
- Nội soi dạ dày – đại tràng: không phát hiện bất thường
Bệnh nhân đã được tiến hành sinh thiết u gan phải: kết quả mô bệnh học: Hình ảnh áp xe gan do ký sinh trùng
6. Chẩn đoán:
Chẩn đoán xác định: U gan phải do ký sinh trùng/Tăng huyết áp
Mô bệnh học: Áp xe gan phải do ký sinh trùng
Hướng điều trị: Bệnh nhân được chuyển tới Trung tâm Bệnh nhiệt đới điều trị tiếp
Kết luận: Trong thực hành lâm sàng khi tiếp cận chẩn đoán trên một bệnh nhân có khối u gan chúng ta cần tiếp cận theo hướng đa chiều không chỉ là bệnh lý chuyên ngành ung thư (ung thư gan nguyên phát hay ung thư di căn gan) mà cũng luôn cần chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác như tổn thương gan do ký sinh trùng hay tổn thương gan lành tính (tăng sản thể nốt khu trú hay u tuyến tế bào gan).
Thực tế tại Việt Nam, khi được các bác sỹ chẩn đoán có khối u tại gan, cần sinh thiết để chẩn đoán bệnh, vẫn có những bệnh nhân và gia đình đã từ chối sinh thiết do lo ngại tâm lý “động dao kéo”, điều đó là một quan điểm sai lầm. Bởi có chẩn đoán chính xác được bệnh, chúng ta mới có phương pháp điều trị hiệu quả. Mỗi thủ thuật sinh thiết… có tỉ lệ tai biến nhất định, nhưng tỉ lệ này rất thấp. Vì vậy, khi được các bác sỹ tư vấn, bệnh nhân và người nhà hãy yên tâm để phối hợp với bác sĩ từ đó mới có được chẩn đoán chính xác, rõ ràng và có phương pháp điều trị hiệu quả.
nguồn: ungthubachmai.com.vn