30-40 năm trước đây, phụ nữ mắc ung thư vú thường chết sớm hơn, ngay cả khi đã được phẫu thuật và xạ trị. Họ phải trải qua một ca mổ gây biến dạng nặng nề là cắt bỏ toàn bộ vú, cơ thành ngực và các hạch bạch huyết; sau đó lại phải tiếp tục xạ trị. Bệnh nhân có thể kéo dài thêm sự sống nhưng phải trả một giá quá đắt là chất lượng cuộc sống bị giảm. Thế rồi, bệnh ung thư vẫn cứ tái phát và di căn sang vú đối bên hoặc các cơ quan khác, dẫn đến tử vong. Bệnh nhân thường chỉ sống được 8-12 tháng kể từ lúc mới chẩn đoán. Sau đây là hai bước ngoặt mới nhất trong điều trị ung thư vú, góp phần cải thiện đáng kể tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
1. Cuộc cách mạng tamoxifen
Phần lớn các khối ung thư của vú tăng trưởng dưới sự điều hòa của nội tiết tố nữ oestrogen; thiếu hoóc môn này, khối u sẽ không tăng trưởng được. Một cuộc cách mạng thực sự đã xảy ra khi tamoxifen (với biệt dược Nolvadex) ra đời. Thuốc có tác dụng ngăn không cho oestrogen gắn vào các tế bào ung thư vú, rút ngắn thời gian phát triển của bướu. 2/3 trong số các phụ nữ bị ung thư sau tuổi mãn kinh đáp ứng rất tốt với thuốc này.
Trong 20 năm qua, tamoxifen được xem là thuốc \"tiêu chuẩn vàng\" cho điều trị hỗ trợ sau phẫu thuật ung thư vú. Kết quả thu được từ một nghiên cứu lâm sàng lớn thực hiện năm 1990 cho thấy: Ở những phụ nữ trên 50 tuổi mắc ung thư vú giai đoạn sớm, việc điều trị trong vòng 5 năm bằng tamoxifen làm giảm 1/2 nguy cơ tái phát và 1/4 nguy cơ tử vong.
Với tamoxifen, người ta có thể kéo dài sự sống bằng cách uống 1 viên thuốc mỗi ngày. Các tác dụng phụ có thể gặp gồm: nóng phừng mặt, hơi buồn nôn, xuất tiết âm đạo. Đôi khi bệnh nhân có thể bị xuất huyết âm đạo, huyết khối trong tĩnh mạch và ung thư nội mạc tử cung (lớp mô lót trong lòng tử cung).
2. Anastrozole - thuốc mới mạnh hơn cả tamoxiphen
Tuy mới xuất hiện và đang trong giai đoạn thử nghiệm, anastrozole (với biệt dược Arimidex) tỏ ra hiệu quả hơn so với \"thuốc tiêu chuẩn vàng\" và gây ít tác dụng phụ. Nó ức chế hoạt động của enzyme mang tên aromatase (cần thiết cho việc sản xuất oestrogen ở phụ nữ mãn kinh), khiến hàm lượng nội tiết tố nữ này giảm xuống.
Các nhà khoa học đã tiến hành so sánh hiệu quả của anastrozole và tamoxifen ở những phụ nữ mãn kinh mắc ung thư vú giai đoạn sớm sau khi trải qua phẫu thuật và xạ trị. Hơn 9.000 phụ nữ mãn kinh ở 21 quốc gia đã tham gia nghiên cứu. Kết quả cho thấy, sau gần 3 năm điều trị, nhóm dùng anastrozole giảm được 60% nguy cơ ung thư vú đối bên và 17% nguy cơ tái phát hoặc tử vong (so với nhóm dùng tamoxifen). Thuốc mới cũng ít gây tác dụng phụ hơn, ngoại trừ sự gia tăng nguy cơ đau khớp và gãy xương.
Kết quả đầu tiên đã được đăng trên tạp chí Lancet số tháng 6/2002 và thông báo tại một cuộc hội thảo quốc tế về ung thư mới được tổ chức tháng trước tại San Antonio (Mỹ). Một số nước đã cho phép sử dụng anastrozole trong điều trị ung thư vú giai đoạn sớm (Mỹ, Nhật, Mexico, Bỉ, Luxemburg và New Zealand). Tuy nghiên cứu còn phải tiếp tục thêm 2 năm nữa, anastrozole vẫn được coi như một cột mốc quan trọng trong công cuộc điều trị ung thư vú.
( BS Diễm Thi: Từ Mỹ)