Kết quả điều trị ung thư: Khẳng định bước đi đúng của y học hạt nhân và xạ trị

PV: Thưa PGS, sau một thời gian đưa vào sử dụng các thiết bị chẩn đoán và điều trị ung thư bằng YHHN  và xạ trị tiên tiến đã mang lại cho người bệnh những kết quả cụ thể gì?

PGS. Mai Trọng Khoa: Việc đưa vào sử dụng hai máy xạ hình SPECT một và hai đầu thu để phát hiện sớm các tổn thương ung thư, các ung thư di căn hoặc tái phát sau điều trị đã mang lại nhiều kết quả tốt đẹp. Hàng ngàn bệnh nhân ung thư đã được phát hiện sớm các tổn thương do ung thư, đặc biệt các ung thư di căn và ung thư tái phát sau điều trị. Trong tương lai, nếu chúng ta có một máy PET/CT thì việc chẩn đoán sớm, đúng các ung thư và di căn sẽ tương đương như các nước trên khu vực và thế giới. Ngoài ra rất nhiều ệnh nhân mắc bệnh thần kinh, phổi, nội tiết... cũng được làm xạ hình bằng máy SPECT để chẩn đoán bệnh.     

Hai hệ thống máy xạ trị (máy gia tốc tuyến tính và dao gamma quay) đều được gắn kết với hệ thống CT mô phỏng để tái tạo và định vị khối u với phần mềm chuyên dụng nên có độ chính xác cao trong việc lập kế hoạch điều trị và được tự động hóa trong suốt quá trình xạ trị nên có độ chính xác và an toàn rất cao, rút ngắn thời gian điều trị. Hiện đã có hàng trăm bệnh nhân ung thư phổi, vòm họng, vú,  tuyến tiền liệt, đại trực tràng, u não... đã được điều trị bằng máy gia tốc tuyến tính đạt kết quả điều trị rất tốt. Hàng trăm bệnh nhân ung thư não di căn, u máu, u màng não, u tuyến yên, tuyến tùng, dị dạng động tĩnh mạch trong não, u dây thần kinh số 8, số 5... đã được điều trị thành công bằng hệ thống dao gamma quay.

PV: Rất nhiều người bệnh còn chưa phân biệt rõ sự khác biệt giữa xạ trị và YHHN. Tại sao lại gọi YHHN là bước đi đột phá trong phát hiện và điều trị ung thư, ông có thể nói rõ về điều này?

PGS. Mai Trọng Khoa: Lâu nay, khái niệm xạ trị thường được hiểu là chỉ dùng tia X và tia gamma vì chúng có khả năng đâm xuyên sâu vào tổ chức cần điều trị nên thường dùng cho xạ trị chiếu ngoài (các tia bức xạ chiếu từ bên ngoài vào vùng tổn thương trên cơ thể người bệnh) và xạ trị áp sát (đưa các nguồn phát tia bức xạ vào sát vùng tổn thương ở các hốc tự nhiên như cổ tử cung...). Cần phải hiểu xạ trị là dùng bức xạ ion hóa để điều trị, trong đó có thể dùng tia X, tia gamma, tia bêta hay thậm chí là tia anpha... để điều trị bệnh.

Còn YHHN là dùng các tia bức xạ bêta và anpha để điều trị. Các tia đó có quãng chạy và khả năng đâm xuyên trong tổ chức rất ngắn nên phải đưa vào tận từng tế bào và tổ chức bệnh. Các tia bức xạ này được phát ra từ các đồng vị phóng xạ (ĐVPX) hay dược chất phóng xạ dưới dạng nguồn hở (dạng lỏng, khí, hỗn dịch...). Các ĐVPX này được đưa vào trong cơ thể qua đường uống, tiêm..., nó sẽ đến từng tế bào bệnh, tế bào ác tính... và tiêu diệt chúng một cách rất chọn lọc và đặc hiệu, nhưng các tổ chức lành xung quanh lại bị tổn hại một cách ít nhất.. Chính vì vậy nó rất hữu hiệu và được cho rằng là một trong những bước đi đột phá trong điều trị ung thư. Phương pháp này rất hiệu quả trong điều trị ung thư di căn đa ổ, nhỏ, rải rác như ung thư di căn vào xương...

Bệnh viện Bạch Mai là cơ sở đầu tiên áp dụng thành công mô hình YHHN kết hợp với xạ trị. Hai phương pháp này hỗ trợ, bổ sung cho nhau nên đạt hiệu quả rất cao cho chẩn đoán và điều trị bệnh.

PV: Hiện nhiều bệnh nhân ung thư phải sang Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc… điều trị, vậy xin ông cho biết những biện pháp điều trị ung thư ở những nước này có khác gì so với nước ta? Người bệnh có thể yên tâm điều trị trong nước được không?

PGS. Mai Trọng Khoa: Sự khác biệt dễ thấy nhất giữa ta và họ đó là thiết bị cho chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên hiện nay các thiết bị về YHHN và xạ trị của chúng ta đã có những máy móc hiện đại ngang bằng hoặc thậm chí có một số thiết bị còn hiện đại và cập nhật hơn như các máy xạ hình SPECT một và hai đầu thu, máy xạ trị gia tốc tuyến tính gắn với hệ thống CT mô phỏng, Cyber knife, xạ trị áp sát..., đặc biệt hệ thống máy dao gamma quay được tự động hóa do Hoa Kỳ sản xuất lần đầu tiên có ở Việt Nam và trong khu vực. Sắp tới chúng ta có PET/CT thì sự khác biệt trên là rất ít...

Về điều trị, sự khác biệt về phẫu thuật và hóa trị giữa họ và chúng ta là không có hoặc không đáng kể. Họ hơn chúng ta về chăm sóc toàn diện, cơ sở phòng ốc.

Nếu ở giai đoạn muộn, bệnh nhân ung thư được điều trị trong nước và sang các nước trong khu vực thì kết quả sẽ không khác nhau. Nếu ở giai đoạn sớm, chúng ta hoàn toàn có thể điều trị khỏi cho một số loại ung thư, hoặc đạt được các kết quả rất tốt. Do vậy việc phát hiện sớm ung thư và được điều trị đúng phương pháp thì kết quả trong nước và nước ngoài sẽ là tương tự. Những bệnh nhân ung thư điều trị trong nước sẽ được theo dõi, tái khám, chăm sóc theo chu kỳ thuận lợi hơn, giảm nhiều chi phí. Bởi vì việc điều trị ung thư là phải lặp lại trong nhiều đợt, nên việc phát hiện sớm các tổn thương, tái phát, nhất là các tác dụng phụ của hóa chất, xạ trị... sẽ dễ dàng thực hiện sớm và sẽ có biện pháp xử lý thuận lợi nếu ở trong nước.