Điều trị phóng xạ thụ thể peptid (Peptide Receptor Radionuclide Therapy – PRRNT)

Điều trị phóng xạ thụ thể peptid (Peptide Receptor Radionuclide Therapy – PRRNT hoặc PRRT) là kỹ thuật điều trị sử dụng đồng vị phóng xạ gắn với peptid (radiopeptid), phức hợp này thông qua thụ thể peptid trên bề mặt tế bào u đi vào trong tế bào khối u và tiêu diệt tế bào (hình 1) [1].

Phương pháp này chỉ định cho các khối u nội tiết không còn khả năng phẫu thuật, có hình ảnh chụp thể hiện tăng biểu hiện thụ thể somatostatin (SSTR). Nhiều thuốc phóng xạ như 111In-octreotide, 90Y-DOTA, 90Y-DOTATOC, 177Lu-DOTATATE, 177Lu-DOTA,... đã được nghiên cứu thành công trong vòng 20 năm qua để điều trị các khối u nội tiết di căn hoặc không thể phẫu thuật có tăng biểu hiện thụ thể somatostatin dưới nhóm 2 (SSTR suptype 2) [2].

Nghiên cứu NETTER-1 [3] là một nghiên cứu pha 3 với 229 bệnh nhân u thần kinh nội tiết đường tiêu hoá di căn hoặc không thể phẫu thuật. Nhóm 1 (116 bệnh nhân) nhận liều điều trị 177Lu-DOTATATE 7,4GBq mỗi 8 tuần (4 chu kỳ) + octreotide LAR 30mg. Nhóm 2 (113 bệnh nhân) nhận điều trị bằng octreotide LAR liều 60mg mỗi 4 tuần. Kết quả nghiên cứu (hình 2) cho thấy tỉ lệ sống không bệnh ở tháng thứ 20 của nhóm 1 (điều trị PRRNT) là 65,2% và của nhóm 2 là 10,8%. Tỉ lệ đáp ứng về mặt hình ảnh học ở nhóm 1 là 18% so với 3% ở nhóm 2 (p<0,001). Thời gian sống không bệnh trung bình là khoảng 40 tháng ở nhóm 1 và 8,4 tháng ở nhóm 2. Nhóm 1 được điều trị bằng PRRNT giảm 79% nguy cơ bệnh tiến triển và tử vong so với nhóm 2. Tác dụng phụ hay gặp ở nhóm 1 là buồn nôn (59%), nôn (47%), chán ăn, đau bụng, tiêu chảy, chủ yếu độ 1 và 2. Tỉ lệ bệnh nhân hạ bạch cầu, tiểu cầu độ 3 và 4 là 1% và 2%. Nghiên cứu cho thấy điều trị bằng 177Lu-DOTATATE thực sự hiệu quả đối với nhóm bệnh nhân u thần kinh nội tiết đường tiêu hoá, cho tỉ lệ đáp ứng cao hơn điều trị bằng octreotid.

Thành công của các nghiên cứu về PRRNT đã chứng minh hiệu quả. Ngày 26/01/2018 FDA (Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ) đã chấp nhận thuốc đầu tiên dành cho điều trị các khối u nội tiết đường tiêu hoá – tuỵ có tăng biểu hiện thụ thể somatostatin bằng kỹ thuật PRRNT là 177Lu-DOTATATE (Lutathera).

1. IAEA Human Health Series No 20 (2013), Practical Guidance on Peptide Receptor Radionuclide Therapy (PRRNT) for neuroendocrine tumours.

2. Zaknun JJ, Bodei L, Mueller BJ et al (2013), The joint IAEA, EANM, and SNMMI practice guidance on peptide receptor radionuclide therapy (PRRNT) in neuroendocrine tumors, Eur J Nucl Med Mol Imaging, DOI 10.1007/s00259-012-2330-6

3. Strosberg J, El-Haddad G, Wolin E et al (2017), Phase 3 trial of 177Lu-Dotatate for Midgut Neuroendocrine Tumors, N Engl J Med 2017; 376:125-135