Dược chất phóng xạ trong điều trị ung bướu (Phần 1)

Các hạt nhân phóng xạ này được đánh dấu vào các hợp chất vô cơ hay hữu cơ và điều chế dưới dạng dược chất phóng xạ. Các dược chất phóng xạ ( hay thuốc phóng xạ )này được đưa vào khối u bằng nhiều cơ chế khác nhau .Muốn sử dụng có hiệu quả cao các dược chất phóng xạ trong điều trị ung bướu cần phải tìm hiểu các vấn đề cơ bản sau đây .

1. Các yếu tố ảnh hưởng đến độ tập trung thuốc phóng xạ vào tổ chức

Có một yếu tố có ảnh hưởng đến độ tập trung của thuốc phóng xạ vào tổ chức bệnh, đặc biệt là u ác tính. Đó là sự thay đổi khả năng tưới máu, tăng sinh hệ vi mạch ngoại vi trên bề mặt khối u – thay đổi áp lực và tính thẩm thấu mạnh qua tế bào kẽ.

Khối u ác tính làm thay đổi sự tưới máu của tổ chức nơi nó phát triển. Vì khối u phát triển làm tăng áp lực lên thành mạch mà dẫn đến thay đổi đột ngột về tưới máu. Sự tưới máu giảm phụ thuộc vào khối lượng của khối u và tỷ lệ luỹ thừa của khối u. Khối u càng to, dòng máu đến giảm theo bậc luỹ thừa. Mặt khác sự ứ trệ mạch dẫn đến tụ máu và dẫn đến tắc mạch các tế bào u bị thiếu dưỡng, thiếu oxygen và bị chết ngay, dẫn tới cả vùng hoại tử. Sự hoại tử này ban đầu chỉ có thể là một vài milimet, từ đó dẫn đến sự khiếm khuyết về phân bố thần kinh gây tiết adrenalin trong khối u, mặc dù các receptor - a có thể có mặt và có khả năng đáp ứng lại các thuốc hoạt mạch.

Quá trình tưới máu sẽ làm giảm tác dụng điều trị bằng thuốc phóng xạ theo 3 cách: làm giảm sự cung cấp thuốc phóng xạ vào các tế bào sống, chức năng của tế bào u bị giảm, chuyến hoá cơ bản giảm nên các tế bào bị thiếu oxy, do đó làm giảm độ nhạy cảm với tia phóng xạ của tổ chức u.

Xem tiếp phần 2

PGS.TS. Trần Xuân Trường , PGS.TS. Mai Trọng Khoa

TT.YHHN&UB Bạch mai và ĐH. Y Hà Nội