Điều trị bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt di căn xương tiến triển sau điều trị nội tiết

Ngày đăng: 21/03/2018 Lượt xem 1280
Bệnh cảnh: Bệnh nhân Nguyễn Văn T. 77 tuổi, nhập viện Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai tháng 9/2015 trong tình trạng liệt và tê bì 2 chân, rối loạn cơ tròn, đau, hạn chế vận động cột sống thắt lưng. Bệnh nhân được làm xét nghiệm chỉ điểm u, kết quả PSA toàn phần: 912ng/ml (tăng cao, bình thường <4ng/ml), PSA tự do: 25,9ng/ml (tăng cao, bình thường <4 ng/ml).

Bệnh nhân được chụp cộng hưởng từ vùng tiểu khung cho thấy: tổn thương u tại tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt. Hạch cạnh bó mạch chậu 2 bên, nhiều ổ tổn thương đặc xương cạnh chậu 2 bên.

 
Hình 1. Hình ảnh chụp cộng hưởng từ vùng tiểu khung trước điều trị: Hình ảnh nốt tổn thương nhu mô tại tuyến tiền liệt/phì đại tuyến tiền liệt (mũi tên vàng)

Bệnh nhân được chụp PET/CT cho thấy tổn thương tại tuyến tiền liệt, tăng hấp thu F-18 FDG không đều, max SUV 3.86; tổn thương di căn xương đòn phải, đốt sống C1, C5, D6, D8, L2, L3, L5, xương chậu, cung sau xương sườn VIII bên phải tăng hấp thu F-18 FDG, max SUV cao nhất là 20.16


Hình 2. Hình ảnh PET/CT trước điều trị: Nhu mô tiền liệt tuyến tăng hấp thu F-18 FDG không đều, max SUV 3.86 (mũi tên vàng); tổn thương di căn xương đốt sống C1, C5, D6, D8, L2, L3, L5 (vòng tròn xanh)


Hình 3. Hình ảnh PET/CT trước điều trị: tổn thương di căn đốt sống (mũi tên vàng), bệnh nhân đại tiểu tiện không tự chủ nên phải đặt sonde tiểu (vòng tròn đen)


Hình 4. Hình ảnh PET/CT trước điều trị: tổn thương di căn xương chậu phải (mũi tên vàng), bệnh nhân đại tiểu tiện không tự chủ nên phải đặt sonde tiểu (vòng tròn đen)


Hình 5. Hình ảnh PET/CT trước điều trị: tổn thương tại cột sống (mũi tên vàng)

Sinh thiết tổn thương di căn xương, kết quả mô bệnh học: ung thư biểu mô tuyến di căn xương.

Bệnh nhân đã được chẩn đoán: Ung thư tiền liệt tuyến di căn xương đa ổ, liệt hai chi dưới T2N0M1. Giai đoạn IV.

Bệnh nhân được điều trị: Giảm đau bằng thuốc phóng xạ P-32 liều 7mCi. Điều trị thuốc nội tiết: Casodex 500mg x 01 viên/ngày. Zoladex 3,6mg x 01 bơm, tiêm dưới da, mỗi 4 tuần. Thuốc chống hủy xương: zoledronic acid 4mg, truyền tĩnh mạch 4 tuần một lần. Xạ trị: 3Gy x 10 buổi vào tổn thương di căn xương cột sống thắt lưng, tổng liều 30Gy. 2Gy x 25 buổi vào tiền liệt tuyến, tổng liều 50Gy. Bệnh đáp ứng nhiều sau điều trị.



Sau điều trị gần 2 năm (tháng 9 năm 2017), bệnh nhân có triệu chứng bệnh tiến triển, cụ thể: đau vùng cột sống thắt lưng, vận động, đi lại khó khăn sau đó không đi lại được, ăn kém, sốt kéo dài (1 tháng), nhiệt độ từ 38°C đến 39.5°C, chủ yếu sốt về chiều, tối, vã mồ hôi nhiều sau sốt.

Xét nghiệm máu chất chỉ điểm khối u trong máu tăng cao trở lại, cụ thể:



Bệnh nhân được làm xạ hình xương 11/09/2017 cho thấy tổn thương tiến triển với nhiều tổn thương di căn xương:


Hình 16. Hình ảnh xạ hình xương sau điều trị 2 năm: Hình ảnh nhiều điểm tăng hoạt độ phóng xạ vùng xương sọ, cung trước và cung sau xương sườn 2 bên, dọc cột sống, xương cánh tay 2 bên, 1/2 trên xương đùi 2 bên, xương chậu 2 bên

Bệnh nhân được chụp cộng hưởng từ vùng tiểu khung 10/2017 cho thấy tổn thương tái phát tại tuyến tiền liệt.


Hình 17. Hình ảnh chụp cộng hưởng từ vùng tiểu khung sau điều trị 2 năm: Hình ảnh tiền liệt tuyến kích thước 35x37x45mm, thể tích tương đương 30 ml, phần trung tâm ngấm thuốc mạnh sau tiêm.

Bệnh nhân được chụp PET/CT 11/2017 cho thấy bệnh tiến triển với: Hình ảnh nhu mô tiền liệt tuyến tăng hấp thu F-18 FDG không đều, max SUV 2.89, bên trong có vài nốt vôi hóa. Hình ảnh tổn thương xương tại nhiều vị trí : xương cánh tay 2 bên, xương hàm dưới 2 bên, nhiều đốt sống cổ, nhiều xương sườn 2 bên, nhiều đốt sống ngực, đốt sống thắt lưng, xương cùng cụt, xương chậu 2 bên, xương đùi 2 bên tăng hấp thu F18- FDG, max SUV cao nhất 6.27.


Hình 18. Hình ảnh PET/CT sau điều trị 2 năm: Hình ảnh nhu mô tiền liệt tuyến tăng hấp thu F-18 FDG không đều, max SUV 2.89, bên trong có vài nốt vôi hóa.


Hình 19. Hình ảnh PET/CT sau điều trị 2 năm: Hình ảnh tổn thương di căn xương tại nhiều vị trí : xương cánh tay 2 bên, xương hàm dưới 2 bên, nhiều đốt sống cổ, nhiều xương sườn 2 bên, nhiều đốt sống ngực, đốt sống thắt lưng, xương cùng cụt, xương chậu 2 bên, xương đùi 2 bên tăng hấp thu F18- FDG, max SUV cao nhất 6.27 (các mũi tên vàng).


Hình 20. Hình ảnh PET/CT sau điều trị 2 năm: Hình ảnh tổn thương di căn xương (vòng tròn vàng)

Xét nghiệm công thức máu có tình trạng thiếu máu, cụ thể: Hồng cầu 3.76 T/L, hemoglobin 108 g/L, bạch cầu 9,1 G/L, bạch cầu đa nhân trung tính 5,6 G/L, tiểu cầu 277 G/L

Chẩn đoán: Ung thư tiền liệt tuyến di căn xương đa ổ tiến triển sau điều trị nội tiết.

Bệnh nhân được chuyển điều trị Nâng cao thể trạng, truyền máu, và Abiraterone acetate (Zytiga) 250mg x 4 viên/ ngày, uống 1 lần, prednisolon 5mg x 2 viên/ ngày, uống chia 2 lần sáng- chiều. Thuốc chống hủy xương: zoledronic acid 4mg, truyền tĩnh mạch 4 tuần một lần. Sau điều trị 3 ngày, bệnh nhân hết sốt, đỡ đau xương.

Hiện tại: Sau 3 tháng, bệnh nhân cải thiện các triệu chứng nhiều, chỉ còn đau ít các xương sườn, xương chậu (thang điểm VAS: 1-2 điểm), không còn hạn chế vận động, đã đi lại được.

Xét nghiệm chất chỉ điểm u trong máu giảm xuống, cụ thể PSA toàn phần: 260.5 ng/ml PSA tự do: 47.56 ng/ml.


Hình 21. Bệnh nhân vui vẻ khi đã giảm các triệu chứng và đi lại được (sau 2 lần không đi lại được đã hồi phục sức khỏe và đi lại được)

(Hình ảnh được đăng với sự đồng ý của bệnh nhân và gia đình bệnh nhân)

Đánh giá: Bệnh đáp ứng một phần, bệnh nhân tiếp tục được điều trị duy trì. Chúng tôi hy vọng bệnh nhân sẽ ổn định lâu dài với quá trình điều trị hiện tại

Phạm Cẩm Phương

Tin liên quan