Thách thức trong điều trị bệnh ung thư biểu mô vảy tiến triển tại chỗ vùng đầu cổ không điều trị được Cisplatin liều cao

Điều trị chính đối với bệnh nhân ung thư biểu mô vảy vùng đầu cổ giai đoạn tiến triển tại chỗ không thể phẫu thuật là hoá xạ trị với hoá chất cơ bản là Cisplatin. Tuy nhiên không phải tất cả các bệnh nhân này đều có thể điều trị được hoá chất Cisplatin. Vậy lựa chọn điều trị nào cho những bệnh nhân này và chất lượng cuộc sống ra sao?

Phác đồ điều trị cơ bản cho các bệnh nhân ung thư biểu mô vảy vùng đầu cổ giai đoạn tiến triển tại chỗ không thể phẫu thuật: xạ trị kết hợp hoá chất [1]

Nhóm 1: Cisplatin liều cao 100mg/m2; Carboplatin/5FU; Cetuximab truyền tĩnh mạch

Nhóm 2: Cisplatin 40 mg/m2 truyền tĩnh mạch hàng tuần

Nhóm bệnh nhân không có chỉ định điều trị hoá chất Cisplatin liều cao bao gồm:

• Suy thận: mức độ lọc cầu thận < 50mL/phút
• Thể trạng kém, chỉ số toàn trạng PS ≥ 3
• Giảm thính lực độ ≥ 2
• Rối loạn thần kinh
• Tiền sử dị ứng platinum
• Có thai, đang cho con bú
• Có bệnh kèm theo: HIV/AIDS hoặc bệnh lý suy giảm miễn dịch khác
• Tiền sử điều trị platinum
• Hôn mê
• Suy kiệt
• Đang sử dụng các thuốc khác gây hại thận

Vậy lựa chọn điều trị cho những bệnh nhân này là gì:

• Cetuximab kết hợp xạ trị
• Cisplatin liều thấp 40mg/m2 hàng tuần kết hợp xạ trị
• Xạ trị đơn thuần
• Xạ trị phân liều cao

Thuốc Cetuximab kết hợp xạ trị được nghiên cứu chứng minh có hiệu quả trong điều trị ung thư biểu mô vảy vùng đầu cổ, giúp tăng hiệu quả điều trị và tăng thời gian sống thêm so với xạ trị đơn thuần: tỉ lệ bệnh nhân sống 5 năm trong nhóm Cetuximab + xạ trị là 45,6%, nhóm xạ trị đơn thuần là 36,4%; thời gian sống thêm trung bình ở nhóm cetuximab + xạ trị là 40,9 tháng trong khi nhóm xạ trị đơn thuần là 29,3 tháng [2]. Vì thế Cetuximab kết hợp xạ trị đã được các tổ chức điều trị ung thư thế giới đưa vào hướng dẫn điều trị như NCCN, ESMO… Tuy nhiên cần thận trọng với các độc tính của thuốc Cetuximab: độc tính trên da và niêm mạc, điều trị dự phòng với hydrocortisone 1%, doxycycline 100mg uống ngày 2 lần; dị ứng thuốc, điều trị dự phòng với antihistamine và corticosteroid trước khi truyền Cetuximab,…

Hiện đang có nhiều nghiên cứu pha 3 các nhóm thuốc khác trong điều trị ung thư biểu mô vảy đầu cổ giai đoạn tiến triển đang được thực hiện trên thể giới: Avelumab (NCT 02952586), Pembrolizumab (KEYNOTE-412), Atezolizumab (NCT 03452137), Nivolumab (NCT 03349710),… kết hợp với xạ trị với hi vọng kết quả tốt, mang lại lợi ích cho các bệnh nhân ung thư đầu cổ.

 Tài liệu tham khảo

[1] NCCN guidelines, Version 2.2018, Head and Neck cancers.

[2] Borner JA và cs (2010), Radiotherapy plus Cetuximab for Squamous cell carcinoma of the Head and neck, Lancet Oncol., 11(1);21-28.

Trần Hải Bình