GS.TS Mai Trọng Khoa, BS Lê Quang Hiển, PGS. TS. Phạm Cẩm Phuong, BSNT Vũ Đức Quân
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai
Tổng quan
Ung thư tuyến giáp là ung thư phổ biến nhất của hệ nội tiết. Ung thư tuyến giáp đứng thứ 10 về số ca mắc mới trong các bệnh ung thư. Tỷ lệ mắc bệnh nam/nữ là 1/3.
Ung thư tuyến giáp chia làm hai nhóm khác nhau về lâm sàng, điều trị và tiên lượng, đó là ung thư tuyến giáp thể biệt hóa và ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa tiến triển chậm, tiên lượng tốt, gồm thể nhú, thể nang hoặc hỗn hợp nang và nhú. Thể nhú là thể hay gặp nhất của ung thư tuyến giáp, chiếm 70 – 80%. Vị trí di căn hay gặp của ung thư tuyến giáp là phổi, xương,… Đối với bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể nhú đã có di căn, phương pháp điều trị hiện nay là phẫu thuật cắt tuyến giáp toàn bộ kết hợp với điều trị bằng I-131, sau đó điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế.
Sau đây là một ca lâm sàng ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú di căn hạch cổ, hạch trung thất, di căn phổi được điều trị bằng phẫu thuật phối hợp với I –131 tại bệnh viện Bạch Mai.
1. Bệnh nhân: T.T.N nữ, 28 tuổi. vào viện ngày: 1/2/2020
2. Tiền sử: khỏe mạnh
3. Lý do vào viện: sờ thấy khối vùng cổ, khàn tiếng
4. Bệnh sử:
Năm 2017, bệnh nhân tự sờ thấy khối vùng cổ kèm theo khàn tiếng. Bệnh nhân đi khám tại bệnh viện X, chẩn đoán Ung thư tuyến giáp thể nhú, xâm lấn rộng tổ chức xung quanh, không thể phẫu thuật. Bệnh nhân được chỉ định điều trị xạ trị nhưng bệnh nhân từ chối điều trị, về nhà uống thuốc nam 2 năm.
Tháng 7 năm 2019, bệnh nhân xuất hiện nuốt vướng tăng dần, quay lại bệnh viện X điều trị, được xạ trị gia tốc vùng cổ 50Gy. Sau xạ trị, bệnh nhân thấy các triệu chứng đỡ ít, đến khám tại bệnh viện Bạch Mai và được nhập viện khoa Phẫu thuật lồng ngực điều trị. Bệnh nhân được phẫu thuật cắt tuyến giáp toàn bộ kèm nạo vét hạch cổ 2 bên, mô tả tổn thương trong mổ:nhân lớn chiếm toàn bộ thùy trái tuyến giáp, xâm lấn khí quản, thực quản, dính vào cơ ức giáp, u xâm lấn ra mặt sau sát cột sống, xâm lấn thần kinh X và tĩnh mạch cảnh trong trái, thùy phải không có u. Chẩn đoán sau mổ: Ung thư tuyến giáp thể nhú T4bN1bM1 (di căn phổi, hạch trung thất), giai đoạn II. Sau đó, bệnh nhân được nhập viện trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu để điều trị I-131.
5. Khám:
vKhám toàn thân:
+ Bệnh nhân tỉnh
+ Thể trạng trung bình, cao 160 cm, cân nặng: 50 kg, PS: 1.
+ Hạch cổ:
- Nhóm IB trái: có một hạch kích thước 2 x 2 cm, chắc, không di động
- Nhóm II trái có một hạch kích thước 3 x 3 cm, chắc, không di động
+ Không phù
+ Không xuất huyết dưới da
+ Mạch: 70 lần / phút, huyết áp: 120 / 80 mmHg
vKhám các cơ quan:
+ Tuyến giáp đã phẫu thuật, sẹo mổ tuyến giáp liền tốt
+ Tim đều, tần số 85 lần / phút, T1 T2 rõ.
+ Phổi: rì rào phế nang rõ, không ran.
+ Khám các bộ phận khác: chưa phát hiện bất thường
6. Cận lâm sàng
vCông thức máu:
HC: 4.3 T/L Hb: 132 g/L BC: 4.48 G/L BCĐNTT: 3.15 TC: 232 G/L
vSinh hóa máu:
Ure: 4.5 mmol/l Ure: 4.5 Creatinin: 58 mmol/l
Glucose: 4.5 mmol/l AST/ALT: 31/32 U/L Na/K: 141/3.9 mmol/l
FT3: 2.48 pmol/l FT4: 5.3 pmol/l TSH: 100 uU/mL
Tg: 500 ng/mL Anti – Tg: 17.05 U/mL
vSiêu âm: tuyến giáp đã phẫu thuật. Hạch cổ trái kích thước 1,7 x 1,4 cm, không rõ cấu trúc rốn hạch.
vCyto hạch cổ trái: Ung thư biểu mô tuyến di căn
vCT cổ - ngực (23/4/2020): tuyến giáp đã cắt. Vài hạch cổ nhóm II bêntrái, hạch lớn nhất có kích thước 14 x 18 x 22 mm. Nhu mô 2 phổi có nhiều nốt mờ tròn kích thước 4 – 8 mm.
vNội soi tai mũi họng: liệt dây thanh (T)
Hình 1: Hình ảnh xạ hình tuyến giáp với Tc – 99m (Ngày 2/6/2020 : trước khi uống I-131 liều điều trị): còn ít tổ chức tuyến giáp sau phẫu thuật (mũi tên vàng). Theo dõi di căn hạch cổ, hạch trung thất (mũi tên xanh)
vGiải phẫu bệnh: Ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú.
vXét nghiệm gen: không có đột biến V600E gen BRAF.
7. Chẩn đoán:
Ung thư tuyến giáp thể nhú di căn phổi, hạch trung thất pT4bN1bM1 (giai đoạn II) đã phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp và nạo vét hạch cổ, không có đột biến V600E gen BRAF.
8. Hướng điều trị tiếp theo:
Bệnh nhân được hội chẩn và có chỉ định điều trị bằng I-131. Sau đó được hẹn tái khám định kỳ theo quy trình.
9. Xạ hình toàn thân sau khi uống I-131 liều điều trị 5 ngày
Hình 2: Hình ảnh xạ hình toàn thân với I – 131 sau điều trị (Ngày 13/6/2020 ): di căn hạch cổ, hạch trung thất, di căn 2 phổi (mũi tên đỏ)
Nguồn: ungthubachmai.com.vn