PSMA PET-CT vượt trội so với cắt lớp vi tính và xạ hình xương đối với bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt nhóm nguy cơ cao
GS.TS Mai Trọng Khoa; BS. Lương Đình Bính; PGS.TS Phạm Cẩm Phương (Lược dịch)
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai
Ung thư tuyến tiền liệt là ung thư thường gặp ở nam giới và ngày càng gia tăng với khoảng 1,3 triệu ca mắc mới trên toàn thế giới (theo Globocan năm 2018). PET-CT được xem như là phương tiện hiệu quả nhất trong chẩn đoán, phân loại giai đoạn, đánh giá tái phát di căn của nhiều loại ung thư trong đó có ung thư tuyến tiền liệt. Galium-68 PSMA là dược chất phóng xạ mới, đã và đang được chứng minh về tính hiệu quả trong nhiều nghiên cứu gần đây.
Kháng nguyên màng đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSMA: prostate-specific membrane antigen)PET-CT có độ chính xác cao trong việc xác định hạch vùng chậu hoặc tổn thương di căn xa ở nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt nhóm nguy cơ cao và là sự thay thế phù hợp cho các phương pháp hình ảnh thông thường như CT kết hợp với xạ hình xương theo kết quả của nghiên cứu proPSMA.
Trong thử nghiệm ngẫu nhiên đa trung tâm, hai nhánh được tiến hành tại 10 bệnh viện ở Úc, 302 bệnh nhân (tuổi trung bình, 68,1 tuổi) bị ung thư tuyến tiền liệt đã được khẳng định bằng sinh thiết và có nguy cơ cao, được xem xét phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt triệt để hoặc xạ trị triệt căn, được chọn ngẫu nhiên (1:1) kiểm tra bằng gallium-68 PSMA-11 PET-CT hoặc bằng phương pháp hình ảnh thông thường với CT và xạ hình xương. Lần chụp đầu tiên của cả hai nhóm được thực hiện trong vòng 21 ngày sau khi được phân ngẫu nhiên, sau đó lần chụp thứ 2 được thực hiện chéo giữa hai nhóm trong vòng 14 ngày loại trừ những bệnh nhân có trên 3 di căn xa thấy được ở lần chụp đầu tiên.
Ảnh 1: Thiết kế nghiên cứu proPSMA[1]
PSMA PET-CT đã chứng minh hiệu quả cao hơn 27% so với các phương pháp hình ảnh thông thường (vùng dưới đường cong [AUC], 92% so với 65%; p <0,0001) trong việc xác định hạch vùng chậu hoặc các tổn thương di căn xa. Điều này cho thấy các phương pháp hình ảnh thông thường có độ nhạy thấp hơn [38% so với 85%] và độ đặc hiệu thấp hơn [91% so với 98%] so với PSMA PET-CT.
Trong các phân tích dưới nhóm, PSMA PET-CT đã chứng minh độ chính xác cao hơn 32% so với các phương pháp hình ảnh thông thường ở các bệnh nhân có di căn hạch vùng chậu (diện tích dưới đường cong AUC, 91% so với 59%) và độ chính xác cao hơn 22% ở bệnh nhân có di căn xa (diện tích dưới đường cong AUC, 95% so với 74%).
Các tổn thương không rõ ràng được ghi nhận trong kết quả với các phương pháp hình ảnh thông thường nhiều hơn so với PSMA PET-CT (23% so với 7%; p <0,001), với kết quả tương tự thấy được ở những bệnh nhân di căn hạch vùng chậu (6% so với 1%) và ở các bệnh nhân di căn xa (21% so với 7%).
Ảnh 2: Cho thấy PSMA PET-CT phát hiện nốt di căn xương cánh chậu phải tăng hấp thu dược chất phóng xạ trong khi không thấy xuất hiện tổn thương trên CT và SPECT-CT xương. Tổn thương dạng nốt đặc xương thấy rõ trên ảnh CT sau 6 tháng[1].
Quan trọng hơn, hình ảnh chụp lần đầu bằng PSMA PET-CT giúp thay đổi cách thức điều trị nhiều hơn so với lần chụp đầu bằng các phương pháp hình ảnh thông thường (28% so với 15%; p = 0,008).
Các nhà nghiên cứu cho biết: sau khi được chụp PSMA PET-CT lần thứ nhất, 14% số bệnh nhân được chuyển điều trị từ điều trị triệt căn sang chăm sóc giảm nhẹ, 7% có thay đổi kỹ thuật xạ trị và 7% có thay đổi về cách thức phẫu thuật. Tuy nhiên, thiết kế nghiên cứu chéo đã hạn chế khả năng phát hiện những cải thiện cụ thể về hiệu quả về sau với bệnh nhân giữa các nhóm.
Các nhà nghiên cứu cho biết rằng: thử nghiệm ngẫu nhiên giai đoạn III này cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng PSMA PET-CT có độ chính xác cao hơn, làm thay đổi cách thức điều trị, giảm thiểu các kết quả không rõ ràng và giảm phơi nhiễm phóng xạ [8.4 mSv so với 19.2 mSv; p <0,001] khi so sánh với các phương pháp hình ảnh tiêu chuẩn bằng CT và xạ hình xương ở bệnh nhân nam giới ung thư tuyến tiền liệt mới được chẩn đoán.
PSMA PET-CT tốt hơn và có thể thay thế hình ảnh thông thường bằng CT và xạ hình xương cho nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ cao trước khi phẫu thuật hoặc xạ trị triệt căn. Các hướng dẫn hiện tại nên được xem xét lại dựa trên những phát hiện này.
Với chi phí chẩn đoán hình ảnh chiếm phần lớn chi phí y tế, các nhà nghiên cứu cũng đề xuất các phân tích kinh tế y tế hơn nữa để hỗ trợ thanh toán và cho phép tiếp cận rộng rãi với PSMA PET-CT cho các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt. Việc tiết kiệm chi phí với PSMA PET-CT không chỉ bao gồm ý nghĩa của một xét nghiệm chính xác hơn, mà còn tiết kiệm hơn do chỉ cần làm một lần mà không phải trải qua nhiều phương pháp khác nhau.
Tài liệu tham khảo
- 1. Dell’Atti, L., A new ultrasound and clinical classification for management of prostatic abscess. Archivio Italiano di Urologia e Andrologia, 2015: p. 246-249.
- Lau, C. PSMA PET-CT superior to CT plus bone scan in high-risk prostate cancer 2020; Available from: https://specialty.mims.com/topic/psma-pet-ct-superior-to-ct-plus-bone-scan-in-high-risk-prostate-cancer?topic-grouper=news.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn