GS. TS. Mai Trọng Khoa, BS. Nguyễn Đức Luân
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai
Một vài nét về ung thư đại trực tràng:
Tại
Việt Nam, ung thư đại trực tràng (UTĐTT) đứng hàng thứ năm trong các
bệnh ung thư của cả 2 giới. Nguyên nhân gây bệnh UTĐTT chưa rõ. Một số
yếu tố nguy cơ là: chế độ ăn ít rau, nhiều chất béo, mắc các bệnh lý đại
- trực tràng: viêm loét mạn tính, polyp, bệnh Crohn, bệnh đa polyp đại
trực tràng...
Trong
các loại ung thư đường tiêu hoá, thì ung thư đại trực tràng là loại ung
thư có liên quan chặt chẽ với các yếu tố nguy cơ gây bệnh cũng như các
yếu tố di truyền. Bệnh nếu được chẩn đoán sớm thì tiên lượng tốt, có thể
khỏi bệnh hoàn toàn, do vậy việc sàng lọc, chẩn đoán sớm đóng vai trò
quan trọng. Chẩn đoán xác định dựa vào các triệu chứng lâm sàng, cận lâm
sàng. Khi bệnh ở giai đoạn sớm phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu
thuật. Các phương pháp: hóa trị, điều trị đích trong bệnh ung thư đại
trực tràng thường được chỉ định khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, đã có di
căn xa. Việc sử dụng các thuốc điều trị đích (các kháng thể đơn dòng
như: Bevacizumab, Cetuximab…) kết hợp với hóa trị cho các bệnh nhân
UTĐTT giai đoạn di căn (bước 1, bước 2) đã giúp tăng thời gian sống thêm
và chất lượng sống cho người bệnh. Tuy nhiên với những trường hợp bệnh
nhân không có điều kiện kinh tế thì hóa chất vẫn là lựa chọn ưu tiên
hàng đầu.
Sau
đây chúng tôi xin giới thiệu 1 trường hợp bệnh nhân ung thư đại tràng
di căn gan đa ổ đã được điều trị hiệu quả bằng hóa trị.
- vBệnh cảnh:
- Bệnh nhân P.X.H
- Giới: nam, Tuổi: 57 tuổi
- Nghề nghiệp: Hưu Trí
- Địa chỉ: Minh Khai – Bắc Từ Liêm – Hà Nội
- Lý do vào viện: đau bụng
- vBệnh sử:
Bệnh diễn biến trước ngày vào viện khoảng 6 tháng, bệnh nhân xuất hiện
đau bụng âm ỉ, rối loạn đại tiện, gầy sút cân nhưng tự điều trị tại nhà.
Trước vào viện 1 ngày bệnh nhân đột ngột xuất hiện đau bụng từng cơn,
bí trung đại tiện. Bệnh nhân vào cấp cứu tại bệnh viện Bạch Mai được
chẩn đoán: Tắc ruột do u đại tràng sigma. Bệnh nhân đã được phẫu thuật
cắt đoạn đại tràng sigma, làm hậu môn nhân tạo. Sau mổ ổn định bệnh nhân
chuyển sang trung tâm YHHN&UB điều trị tiếp.
- vTiền sử:
- Tiền sử bản thân: Thoái hóa cột sống ngực D5-D6
- Không có tiền sử dị ứng
- Không hút thuốc lá.
- Tiền sử gia đình: chưa phát hiện gì đặc biệt.
Khám bệnh nhân lúc vào viện:
- Bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt
- Chiều cao: 175 cm Cân nặng:65 kg
- Sẹo mổ đường trắng giữa trên và dưới rốn
- Hậu môn nhân tạo vùng hố chậu trái lưu thông tốt
- Bụng mềm, không thấy khối bất thường.
- Hô hấp: Rì rào phế nang phổi phải giảm nhẹ, không có rales
- Tim mạch: Nhịp tim đều 80 ck/ph. Tiếng T1,T2 rõ, không có tiếng thổi bệnh lý.
- Các cơ quan, bộ phận khác không có gì đặc biệt.
Xét nghiệm cơ bản lúc vào viện:
- Công thức máu: trong giới hạn bình thường
- Sinh hóa máu: chức năng gan, chức năng thận trong giới hạn bình thường.
- Chất chỉ điểm ung thư (Tumor markers): CEA: 220,2 (ng/ml). (tăng cao so với bình thường), CA 19-9: 2,34 ng/ml (bình thường)
- Vi sinh: HbsAg (-), HCV (-)
- Đông máu cơ bản: bình thường
Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng:
- Hình ảnh tổn thương thứ phát dạng nang đa ổ ở gan, kích thước lớn nhất khoảng 1,5 x 2 cm.
Hình
1: Hình ảnh chụp cắt lớp vi tính ổ bụng cho thấy cho thấy tổn thương
thứ phát dạng nang đa ổ ở gan, kích thước lớn nhất khoảng 1,5 x 2 cm
(mũi tên đỏ).
Chụp cộng hưởng từ sọ não: Hình ảnh thoái hóa chất trắng dưới vỏ thùy trán hai bên, không thấy tổn thương thứ phát.
Chụp X-quang ngực thẳng: Bình thường
Xạ hình xương: không thấy bất thường.
Kết quả giải phẫu bệnh sau mổ: Ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa xâm nhập thanh mạc, di căn 3/10 hạch.
Phân tích đột biến gen: Phát hiện đột biến 12Asp ở gen Kras, Không phát hiện đột biến gen Braf
Phân tích xét nghiệm DPYD: Không thấy bất thường về DPYD
- vTóm lại:
- Bệnh nhân nam, 57 tuổi, vào viện vì đau bụng.
- Chẩn đoán xác định: Sau mổ tắc ruột do Ung thư đại tràng singma di căn gan, (T4N1M1), giai đoạn IV.
- Mô bệnh học: Ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa
- Kết quả xét nghiệm đột biến gen: Phát hiện đột biến 12Asp ở gen Kras, Không phát hiện đột biến gen Braf
- Xử trí: Bệnh nhân được hội chẩn hội đồng và được chỉ định điều trị Hóa chất phác đồ Folfox4+Bevacizumab
- Oxaliplatin 85 mg/m2 Truyền tĩnh mạch ngày 1
- Leucovorin 200 mg/m2 Truyền tĩnh mạch ngày 1,2
- 5-FU 400 mg/m2 Truyền tĩnh mạch nhanh ngày 1,2
- 5-FU 600 mg/m2 Truyền tĩnh mạch ngày 1,2
- Bevacizumab 5 mg/kg Truyền tĩnh mạch ngày 1
- Chu kỳ 14 ngày.
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ SAU 6 ĐỢT HÓA TRỊ.
- vLâm sàng
- Bệnh nhân ăn uống tốt, tăng 5 kg
- Bụng mềm, không đau bụng, HMNT thông.
- Xét nghiệm: CEA giảm xuống còn 55,8 ng/ml.
- vHình ảnh cắt lớp vi tính ổ bụng sau điều trị 6 đợt (hình 2):
- Một số nang nhỏ ở gan, kích thước khoảng 3-7 mm
- Nốt vôi hóa gan phải.
Hình 2. Hình ảnh cắt lớp vi tính ổ bụng sau 6 đợt điều trị cho thấy các tổn thương dạng nang kích thước từ 3-7 mm (mũi tên vàng)
- vSo sánh trước và sau điều trị 6 đợt hóa chất
- vLâm sàng:
- Trước điều trị: mệt mỏi ăn uống kém, chỉ điểm ung thư tăng cao (CEA:220,2 ng/ml).
- Sau điều trị: hết mệt mỏi, ăn uống tốt, không sờ thấy hạch thượng đòn, chỉ điểm ung thư giảm mạnh (CEA: 55,8 ng/ml)
- vHình ảnh chụp cắt lớp vi tính ổ bụng trước và sau điều trị 6 đợt hóa chất:
Trước điều trị: Hình
ảnh chụp cắt lớp vi tính ổ bụng cho thấy cho thấy tổn thương thứ phát
đa ổ dạng nang, kích thước lớn nhất khoảng 1,5 x 2 cm.
Sau điều trị 6 đợt hóa chất: tổn thương dạng nang ở gan giảm số lượng và thu nhỏ kích thước, kích thước từ 3-7 mm
Kết luận:
- Bệnh đáp ứng một phần sau điều trị 6 đợt hóa chất với Folfox-4 và Bevacizumab.
- Kế hoạch tiếp theo: bệnh nhân được tiếp tục điều trị hóa trị theo phác đồ và đánh giá lại sau điều trị đủ 12 đợt hóa trị.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn