Gs.Ts Mai Trọng Khoa, Ths Bs Vương Ngọc Dương
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, bệnh viện Bạch Mai
Ca lâm sàng
Họ tên bệnh nhân: Phạm T X, nữ, 81 tuổi
Nghề nghiệp: Hưu trí
Vào viện tháng 5/2013
Lí do vào viện: Đau ngực, ho ra máu tăng dần
Bệnh sử: Bệnh diễn biến 2 tháng trước vào viện, bệnh nhân có đau tức ngực, ho ra máu tăng dần, đã khám và điều trị tại địa phương với chẩn đoán viêm phế quản phổi điều trị kháng sinh các thuốc ho, long tiêu đờm không có kết quả và bệnh nhân mệt hơn khi gắng sức, bệnh nhân đến khám bệnh viện bạch mai với tình trạng ho ra máu mức độ vừa, đau ngực thể trạng gầy yếu đi lại mệt, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Y học hạt nhân và ung bướu chẩn đoán và điều trị tiếp
Tiền sử bản thân - Khỏe mạnh
- Không mắc các bệnh lý nội khoa khác
Tiền sử gia đình: Con gái bị ung thư đại tràng ổn định 5 năm.
Khám lúc vào viện:
- Bệnh nhân tỉnh táo, tiếp xúc được.
- Thể trạng gầy, cao 142cm, nặng 41 kg.
- Không phù, không xuất huyết dưới da. Da xanh, niêm mạc nhợt nhẹ
- Hạch ngoại vi không sờ thấy.
- Tim mạch: Nhịp tim đều 95 lần/phút, tiếng tim T1,T2 rõ, không có tiếng bất thường, huyết áp: 130/90 mmHg.
- Hô hấp:Rì rào phế nang rỗ, có ít rale rít.
- Cơ xương khớp; không đau xương
- Cơ quan bộ phận khác: Chưa phát hiện thấy bất thường.
Các xét nghiệm
- Công thức máu: bạch cầu 12G/l, trung tính 85%, hồng cầu 3,9T/l, Hb 102g/l ( có tăng nhẹ bạch cầu và giảm nhẹ hồng cầu)
- Sinh hóa máu ; Chức năng thận, ure 7,8mmol/ml, creatinin 86mmol/ml, điện giải đồ bình thường.
- Xét nghiệm chất chỉ điểm u:
CEA :Tăng nhẹ 15 ng/ml (Bình thường < 5 ng/ml).
CA19-9, cyfra 21-1: trong giới hạn bình thường.
- Xét nghiệm vius: HIV (-), HbsAg (-).
- Chụp cộng hưởng từ sọ não: Không thấy bất thường.
Xạ hình xương chưa có Dc
Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực u vùng rốn phổi phải 3x 4 cm ngấm thuốc mạnh, hạch rốn phổi P
Nội soi phế quản ống mềm + sinh thiết: u sùi thâm nhiễm long Phế quản P, Giải phẫu bệnh ung thư biểu mô tuyến
Hình 1. Hình cắt lớp vi tính lồng ngực thấy u phổi trước điều trị kích thước 3x4 cm vùng rối phổi phải, ngấm thuốc mạnh
Bệnh nhân được chẩn đoán : ung thư Biểu mô tuyến của phổi, giai đoạn T4N1M0, EGFR (+)
Bệnh nhân được hội chẩn và đưa ra hướng điều trị như sau; xạ trị gia tốc 64Gy/32 buổi
Hình 2. Hình ảnh phân bố liều của kế hoạch xạ trị u phổi phải
Sau xạ trị 30 Gy Các triệu chứng cải thiện đáng kể, Bn đỡ ho ra háu nhiều, thể trạng tốt
Sau hết liều xạ trị các triệu chứng của bệnh nhân cải thiện rõ rệt; hết ho ra máu, không đau ngực, chỉ ho khan nhẹ, chất chỉ điểm u CEA giảm về 2,1ng/ml
Kết thúc xạ trị 1 tháng bệnh nhân được điều trị thuốc điều trị đích Erlotinib 150mg uống hàng ngày. Sau 5 tháng thì thể trạng kém, tác dụng phụ trên da, và tiêu hóa gây chất lượng sống giảm, CEA tăng 21 ng/ml
Bệnh nhân được tư vấn chụp PET/CT để đánh giá tổng thể và có quyết định điều trị phù hợp cho giai đoạn tiếp
Hình 3. Hình ảnh PET/CT cho thấy: Hình đông đặc 1 phần thùy giữa phổi phải bắt thuốc phóng xạ thấp SUV 2,4 , hạch trung thất, hạch cạch động mạch chủ, hạch cổ P kích thước 1-1,3 cm max SUV lần lượt là 6,7, 5,4 và 5,1
Với kết quả trên bệnh nhân được chẩn đoán bệnh tiến triển sau xạ trị và Erlotinib, bệnh được chuyển phác đồ điều trị, nhưng gia đình từ chối hóa chất đường truyền tĩnh mạch
Do vậy hóa chất đường uống được lựa chọn; phác đồ sử dụng navelbine đơn chất đường uống ngày 1 và 8 điều trị 6 chu kỳ, sau mỗi chu kỳ bệnh nhân vẫn khỏe mạnh, không có các biến loạn thay đổi về huyết học và sinh hóa,
Hiện tại sau 2 năm điều trị, thể trạng ổn định không ho, không sốt với chất lượng sống tốt
Điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn tiến triển ở người cao tuổi cần căn cứ vào nhiều yếu tố để quyết định điều trị: Thể trạng, bệnh kết hợp, tình trạng bệnh…Xác định bệnh nhân “cao tuổi” còn là một mốc thay đổi tùy thuộc vào: Mỗi quốc gia, tuổi thọ trung bình và điều kiện kinh tế xã hội…Khi điều trị cần xác định mục tiêu chính trong điều trị cho bệnh nhân là sự an toàn, những lựa chọn điều trị cho bệnh nhân cao tuổi phải thay đổi linh hoạt cho phù hợp với tình trạng sức khỏe và bệnh lý đi kèm, ngoài các thuốc kháng thể đơn dòng thì đơn hóa trị liệu đặc biệt hóa chất đường uống là lựa chọn đầu tay cho nhóm đối tượng này.