Điều trị bệnh nhân Ung thư vú di căn gan, phổi, hạch, “phù tay voi” tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai

Bệnh cảnh: Bệnh nhân Nguyễn Thị M., nữ 59 tuổi vào khám bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai từ tháng 11 năm 2009 với triệu chứng đau vùng cánh tay phải, to và phù toàn bộ tay phải.

Bệnh nhân có tiền sử được chẩn đoán Ung thư vú phải T2N1M0 tại một bệnh viện ở Hà nội; bệnh nhân đã được phẫu thuật cắt tuyến vú phải và vét hạch nách phải; kết quả mô bệnh học: ung thư biểu mô thể ống xâm nhập độ III, di căn 8/12 hạch nách cùng bên. Sau đó bệnh nhân được xạ trị vào diện thành ngực phải 50Gy; rồi điều trị hoá chất bổ trợ 06 đợt.

Từ tháng 9 năm 2009, bệnh nhân xuất hiện to dần tay phải, đau toàn bộ tay phải ngày càng tăng dần, bệnh nhân đã được tập vật lý trị liệu tại bệnh viện nơi bệnh nhân đã và đang điều trị nhưng bệnh ngày càng tiến triển. Bệnh nhân và gia đình bệnh nhân xin được chuyển sang Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - bệnh viện Bạch mai.

Tại bệnh viện Bạch mai chúng tôi khám thấy bệnh nhân có triệu chứng \"phù tay voi\" tay phải (toàn bộ cánh cẳng bàn tay to phù cứng do tắc bạch mạch vùng nách); không thấy tổn thương tái phát tại diện mổ thành ngực phải; không sờ thấy hạch nách cũng như hạch thượng đòn hai bên.

Hình ảnh tổn thương \"phù tay voi\" do tắc bạch mạch ở bệnh nhân ung thư vú sau điều trị phẫu thật, xạ trị (toàn bộ cách tay phải phù to hơn hẳn tay trái )

 

Các xét nghiệm cận lâm sàng:

Xét nghiệm công thức máu: HC: 4,16T/l; Hb: 126g/l; Bạch cầu: 6,45G/l; Bạch cầu trung tính: 4,7G/l; Tiểu cầu: 256G/l

Xét nghiệm sinh hoá máu: Ure: 5,4 mmol/l; Creatinin: 78µmol/l; ASAT: 23 U/l; ALAT: 16U/l

Xét nghiệm các chất chỉ điểm khối u trong máu:

CEA: 52,46 ng/ml; CA 15-3: 63,8 ng/ml.

 

Hình ảnh tổn thương di căn phổi đa ổ (những hình màu trắng bên trong đường viền đỏ)	Hình ảnh tổn thương di căn gan đa ổ (những hình màu đen bên trong đường viền tím)

 

Trên phim chụp cắt lớp vi tính lồng ngực và ổ bụng thấy tổn thương di căn phổi hai bên; tổn thương di căn gan đa ổ.

Sau khi được bác sỹ thông báo về tình hình bệnh với tổn thương di căn gan, phổi, hạch bệnh nhân và gia đình rất lo lắng. Gia đình bệnh nhân rất hoang mang không biết sẽ điều trị tiếp theo như thế nào, bệnh nhân cứ đau đớn toàn bộ tay phải như vậy thì bao nhiêu lâu sẽ khỏi.... Gia đình và bệnh nhân đã nhận được sự giải thích và tư vấn của bác sỹ nên đã phần nào yên tâm và quyết tâm để điều trị.

Bệnh nhân đã được điều trị hóa chất kết hợp các thuốc chống viêm: tổn thương \"phù tay voi\" tay phải đỡ dần. Sau 03 đợt hóa trị liệu bệnh nhân được chụp phim đánh giá lại tổn thương và so sánh với tổn thương ban đầu cho thấy: tổn thương di căn gan, hạch trung thất và phổi đã thu nhỏ kích thước.

Sau điều trị: Hiện không thấy tổn thương thứ phát trên phim chụp cắt lớp vi tính lồng ngực	Sau điều trị: Hiện không thấy tổn thương thứ phát trên phim chụp cắt lớp vi tính ổ bụng.

Xét nghiệm các chất chỉ điểm khối u trong máu đã giảm nhiều:

CEA: 7,6 ng/ml và CA 15-3: 25,3 ng/ml.

Bệnh nhân tiếp tục được điều trị hóa chất; đến nay đạt 06 chu kỳ; bệnh nhân cảm giác thoải mái hơn với tay phải đỡ phù nề nhiều, hết cảm giác đau, có thể vận động được. Một số bệnh nhân ung thư vú sau khi điều trị có thể bị \"phù tay voi\" khiến bệnh nhân rất đau đớn, khó chịu, hạn chế vận động. Với việc làm giảm tổn thương \"phù tay voi\" đã cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.

Để giảm nguy cơ bị \"phù tay voi\" sau điều trị phẫu thuật-xạ trị ở bệnh nhân ung thư vú người bệnh không nên vận động mạnh, không nên làm việc nặng cũng như hạn chế tiêm truyền tại tay cùng bên với khối u đã được phẫu thuật, xạ trị vào hạch nách.

Bệnh nhân này sẽ tiếp tục được điều trị hóa trị liệu kết hợp với các thuốc chống viêm, giảm đau và luyện tập nhằm mục đích kéo dài thời gian sống cũng như nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Hy vọng bệnh nhân sẽ ổn định bệnh trong một thời gian dài và giảm, không bị đau tay như trước.