Vai trò của xạ hình tuyến giáp trong đánh giá hiệu quả điều trị bệnh nhân Basedow bằng I-131

                              PGS. TS. Mai Trọng Khoa

   Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu-Bệnh viện Bạch Mai

Như vậy để ghi hình tuyến giáp ta có thể dùng ¹³¹I hoặc technetium-99m (^99mTc). ^99mTc với ưu điểm là liều hấp thụ thấp hơn và chất lượng ghi hình tốt hơn nên được dùng rộng rãi trong ghi hình tuyến giáp. Song ^99mTc không thay thế hoàn toàn ¹³¹I trong ghi hình TG, đặc biệt khi cần đánh giá hoạt động chức năng của các nhân giáp, ung thư tuyến giáp.

Chỉ định:

- Xác định vị trí, hình dạng, kích thước của tuyến giáp.

- Đánh giá chức năng, hình ảnh tuyến giáp... của các bệnh nhân có bướu cổ đơn thuần, cường giáp trạng, Basedow, suy giáp....

- Xác định nhân tuyến giáp và tình trạng chức năng của các nhân tuyến giáp.

- Theo dõi, đánh giá bệnh nhân ung thư tuyến giáp trước và sau phẫu thuật, bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hoá điều trị bằng ¹³¹I.

- Chẩn đoán viêm tuyến giáp cấp và mạn tính.

- Chẩn đoán phân biệt các u của tuyến giáp với các u ở vùng cổ và trung thất,

- Xác định vị trí của tuyến giáp lạc chỗ.

                Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu một số hình ảnh tuyến giáp của bệnh nhân Basedow trước và sau điều trị bằng I-131.

                Kết quả cho thấy xạ hình tuyến giáp của đa số bệnh nhân Basedow là hình ảnh bướu giáp phì đại lan toả toàn bộ tuyến, phần eo tuyến giáp hầu như đều nở, mức độ tập trung I-131 tăng đồng đều trên toàn bộ tuyến. Sau điều trị, hầu hết bướu giáp đều giảm kích thước và mức tập trung I-131 ở nhu mô giáp đã giảm đáng kể. Chính vì vậy, điều trị bằng I-131 được coi là phương pháp “phẫu thuật” làm nhỏ tuyến giáp không cần dao và rất thẩm mỹ. Qua đó có thể thấy I-131 có khả năng làm giảm thể tích, trọng lượng bướu giáp rất rõ rệt do tác dụng làm giảm mức tưới máu cho tuyến, làm giảm mức sinh sản tế bào tuyến của tia b của I-131. Mức độ làm nhỏ tuyến có xu hướng tăng theo thời gian.

Hình 1: Hình ảnh xạ hình SPECT tuyến giáp của bệnh nhân Basedow, nữ, 19 tuổi được điều trị bằng I-131. - Hình bên trái (trước điều trị): hai thùy tuyến giáp phì đại, eo tuyến nở, nhu mô giáp tăng hấp thu I-131 (cường giáp). - Hình bên phải (sau điều trị 6 tháng, bệnh nhân đã khỏi bệnh): kích thước hai thùy tuyến giáp và mức hấp thu I-131 của nhu mô tuyến giảm đáng kể (bình giáp).

Hình 2: Hình ảnh xạ hình SPECT bướu nhân độc tự trị của bệnh nhân nam, 33 tuổi trước và sau điều trị I-131. - Hình bên trái (trước điều trị I-131): hình ảnh nhân độc tập trung I-131 cao ở cực dưới thùy trái tuyến giáp (mũi tên). - Hình bên phải (sau điều trị 4 tháng): hiện hình toàn bộ tuyến giáp, toàn bộ nhu mô giáp bắt I-131 đồng đều (bình giáp).

Hình 3: Hình ảnh xạ hình SPECT tuyến giáp của bệnh nhân Basedow, 47 tuổi bị suy giáp sau điều trị I-131. - Hình bên trái (trước điều trị): tuyến giáp kích thước lớn, nhu mô giáp bắt I-131 cao (cường giáp). - Hình giữa (sau điều trị 6 tháng): Kích thước tuyến giáp không lớn và nhu mô giáp giảm tập trung I-131 (bình giáp). - Hình bên phải (sau điều trị 20 tháng): kích thước TG nhỏ, nhu mô bắt I-131 giảm (suy giáp).

nguồn: ungthubachmai.com.vn