U buồng trứng không "chừa" thiếu nữ
Bs phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y tế Lao động cho biết: Buồng trứng là tuyến sinh dục nữ hình thành rất sớm ở thời kỳ bào thai. Tuy nhiên, trong quá trình biệt hóa, phát triển và hoạt động có thể phát sinh những rối loạn bệnh lý, có nhiều cái nang phát triển bất thường (dạng bi, hỗn hợp...), hay gặp và nguy hiểm nhất là u buồng trứng. Vì thế, nhiều em gái mặc dù chưa lập gia đình, thậm chí chưa từng quan hệ tình dục vẫn bị u buồng trứng. Trường hợp em Nguyễn Quỳnh L. (18 tuổi, Hai Bà Trưng) là một ví dụ. Vốn xuất thân trong gia đình công chức, L. là một cô bé ngoan, học hành chăm chỉ và luôn nuôi ước mơ đi du học nước ngoài. Sau nhiều ngày ôn luyện, khi vừa tốt ngệp PTTH cũng là lúc L. nhận được một xuất học bổng tại Pháp.
Đang hăng hái chuẩn bị cho một chuyến du học dài ngày, thì bố mẹ L. phát hiện thấy bụng em ngày một to ra. Một hai tháng đầu, mẹ L. nghĩ có thể con mình béo... Nhưng đến tháng thứ 3 thì cái bụng cứ lùm lùm lên. Bố mẹ em không khỏi sững sờ vì từ trước tới giờ, chưa bao giờ thấy con nói về một người bạn trai nào... Lục lọi mối quan hệ của con, không thể tìm ra điều gì nghi ngờ, mẹ L. đành phải hỏi thẳng con gái. L. thút thít nói với mẹ rằng, chưa từng cầm tay bạn trai nào thì làm gì mà bố mẹ cứ khăng khăng con có thai? Cuối cùng, thì bố mẹ đành phải đưa L. đến viện. Qua tăm khám, BS kết luận L. bị u buồng trứng phải mổ ngay.
Theo thống kê của Bệnh viện Phụ sản TW, trong hai năm 2008-2009, đã có 245 trường hợp trẻ em, vị thành niên điều trị u buồng trứng tại bệnh viện. Trong số này, tỷ lệ mắc tăng dần theo lứa tuổi. Trong đó, có những trường hợp dưới 10 tuổi chiếm 3,3%; 10-13 tuổi: 13,5%; 14-15 tuổi: 19,6%; 16-17 tuổi: 26,6% và vị thành niên muộn (18-19 tuổi) là 37%.
Chớ xem thường đau bụng
Trước khi được phát hiện u buồng trứng, các bệnh nhân thường đến viện khám với các lý do: Bụng to, tự sờ thấy khối u, rối loạn kinh nguyệt, khám phụ khoa. Theo các BS, đau bụng là lý do cao nhất (chiếm 51%) khiến bệnh nhân vào viện trước khi được khi phát hiện bệnh. Tuy nhiên, theo BS Dung thì khi bệnh nhân cảm thấy đau bụng cũng là lúc khối u quá to hoặc bị vỡ. Bởi u buồng trứng thường diễn biến âm thầm, không có dấu hiệu điển hình nhưng có thể gây nên các biến chứng cấp tỉnh: xoắn u, vỡ u, chảy máu, hoại tử, chèn ép hoặc ung thư hóa.
U buồng trứng được coi là bệnh lành tính, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nghiên cứu của BS. Trần Quang Tuấn (Bệnh viện Nam Định) cho thấy: Tỷ lệ biến chứng chiếm 12,7%. Đáng lưu ý, các trường hợp bị biến chứng đều đau bụng ở vùng hạ vị (100%), chướng bụng (32,2%) và các biểu hiện khác: thấy u to lên, rối loạn tiêu hóa, tiết niệu. Bác sĩ Trần Quang Tuấn lưu ý: Chuẩn đoán u buồng trứng không khó trong điều kiện hiện nay, nhưng tiên lượng và cách xử trí thì phức tạp. Việc chỉ định điều tri phụ thuộc vào tính chất của khối u, bởi chúng có nhiều loại. Việc điều trị phải phòng ngừa các biến chứng. Tại bệnh viện, tỷ lệ mắc u buồng trứng ở lứa tuổi trẻ em, vị thành niên so với các ca mắc chung là thấp: 9%. Tuy nhiên, điều quan trọng với lứa tuổi này là việc điều trị còn phải bảo tồn được chức năng sinh sản và sinh dục khác.
Theo BS Đặng Quang Hùng (Bệnh viện Phụ sản T.Ư): Phẫu thuật nội soi điều trị u buồng trứng cho kết quả thành công cao, đặc biệt cho nữ vị thành niên và trẻ em gái. Đáng lưu ý, việc bảo tồn được một phần buồng trứng lành chiếm tỷ lệ cao, đến hơn 90%. Trường hợp mổ cắt buồng trứng được chỉ định cho một số ca có biến chứng xoắn, ung thư. Việc mổ hở được thực hiện trong trường hợp khối u xơ cơ dạng đặc. Hiện tại, việc chỉ định mổ nội soi điều trị u buồng trứng đã được chỉ định đến lứa tuổi nhỏ hơn. Tại bệnh viện, bệnh nhân ít tuổi nhất được điều trị theo phương pháp này mới 7 tuổi. Chỉ định phẫu thuật nội soi cũng mở rộng hơn về kích thước khối u (18,6 cm). Đây cũng là phương pháp mang lại tính an toàn, thẩm mỹ cao, đặc biệt là ở các trẻ em gái chưa lập gia đình.
Nhằm hạn chế tối đa những biến chứng có thể xảy ra. Bs Dung cũng nhấn mạnh, việc đi khám định ký hoặc siêu âm sẽ giúp bệnh nhân phát hiện sớm ra khối u, đặc biệt đối với những em gái chưa lập gia đình.