KHUYẾN CÁO SÀNG LỌC UNG THƯ THEO ĐỘ TUỔI VÀ GIỚI
Đinh Thu Thủy
(Lược dịch)
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu – Bệnh viện Bạch Mai
Chế
độ ăn, tập luyện và các thói quen có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và các
nguy cơ mắc một số bệnh ung thư và một số các bệnh khác. Vì vậy việc
sàng lọc bệnh rất quan trọng, sàng lọc giúp phát hiện bệnh ung thư khi
chưa có triệu chứng rõ rệt. Sàng lọc mang đến cơ hội phát hiện ung thư
giai đoạn sớm, có thể điều trị khỏi và tiên lượng bệnh tốt hơn.
Từ 21-29 tuổi
o Ung thư đại tràng: nếu có tiền sử gia đình hoặc các rối loạn di truyền về ung thư đại tràng
o Ung thư vú: nếu bạn cảm thấy hoặc thấy các bất thường trên tuyến vú.
o Ung thư cổ tử cung: không cần sàng
lọc trước 21 tuổi, tất cả phụ nữ đều cần phải xét nghiệm PAP 3 năm/ 1
lần, nếu xét nghiệm PAP test bất thường cần làm xét nghiệm thêm virut
HPV.
o Ung thư đại tràng: nếu có tiền sử gia đình hoặc các rối loạn di truyền về ung thư đại tràng
Từ 30-39 tuổi
o Ung thư đại tràng: nếu có tiền sử gia đình hoặc các rối loạn di truyền về ung thư đại tràng
o Ung thư vú: nếu bạn cảm thấy hoặc thấy các bất thường trên tuyến vú.
o Ung thư cổ tử cung:
tất cả phụ nữ nên làm xét nghiệm PAP test và virut HPV 5 năm/ 1 lần
hoặc chỉ xét nghiệm PAP test 3 năm/ 1 lần. Bạn không cần thiết phải làm
xét nghiệm nếu đã cắt bỏ cổ tử cung do nguyên nhân không phải do ung thư
cổ tử cung.
o Ung thư đại tràng: nếu có tiền sử gia đình hoặc các rối loạn di truyền về ung thư đại tràng
Từ 40-49 tuổi
o
Ung thư đại tràng: nếu bạn trên 45 tuổi thì nên tiến hành sàng lọc ung
thư đại trực tràng hàng năm. Nếu dưới 45 tuổi bạn nên sàng lọc hàng năm
nếu có nguy có cao hoặc tiền sử gia đình liên quan đến ung thư đại trực
tràng.
o
Ung thư tiền liệt tuyến: nam giới trên 45 tuổi có nguy cơ ung thư tiền
liệt tuyến cao hơn. Nam giới có tiền sử gia đình có người mắc ung thư
tiền liệt tuyến trước 65 tuổi nên tiến hành sàng lọc ung thư tiền liệt
tuyến từ 40 tuổi.
o
Ung thư vú: nữ giới trên 45 tuổi phải chụp x-quang tuyến vú hàng năm.
Nếu bạn cảm thấy hoặc thấy các bất thường của tuyến vú phải đi khám
ngay.
o
Ung thư cổ tử cung: làm 2 xét nghiệm PAP test và virut HPV 5 năm/1 lần
hoặc làm xét nghiệm PAP test 3 năm 1 lần nếu bạn đã tiêm vacxin HPV. Nếu
bạn đã cắt bỏ cổ tử cung do nguyên nhân không phải ung thư cổ tử cung
thì không cần phải xét nghiệm. Nếu người bệnh có tiền tố tiền ung thư cổ
tử cung cần phải xét nghiệm ít nhất 20 năm sau chẩn đoán.
o
Ung thư đại tràng: Tất cả mọi người đều có nguy cơ và nên sàng lọc ung
thư đại tràng từ 45 tuổi. Nếu dưới 45 tuổi thì nên sàng lọc hàng năm nếu
có tiền sử gia đình hoặc các yếu tố nguy cơ cao.
Từ 50 – 64 tuổi
o Ung thư đại tràng
o Ung thư tiền liệt tuyến
o
Ung thư phổi: Nếu nam giới trên 55 tuổi và có tiền sử hút thuốc thì nên
chụp cắt lớp vi tính để phát hiện ung thư sớm. Nên sàng lọc nếu bạn là
người đang hút thuốc hoặc có tiền sử hút thuốc trong vòng 15 năm, không
có dấu hiệu ung thư phổi, có tiền sử hút thuốc 30 gói thuốc trong nhiều
năm (1 gói 1 ngày mỗi năm, trong vòng 30 năm hoặc 2 gói 1 ngày mỗi năm
và trong vòng 15 năm).
o Ung thư vú: 50-54 tuổi nên chụp xquang tuyến vú 1 năm 1 lần
o Ung thư cổ tử cung
o Ung thư đại tràng
o Ung
thư phổi: Nên sàng lọc nếu bạn là người đang hút thuốc hoặc có tiền sử
hút thuốc trong vòng 15 năm, không có dấu hiệu ung thư phổi, có tiền sử
hút thuốc 30 gói thuốc trong nhiều năm (1 gói 1 ngày mỗi năm, trong vòng
30 năm hoặc 2 gói 1 ngày mỗi năm và trong vòng 15 năm).
Trên 65 tuổi
o
Ung thư đại tràng: nên tiến hành sàng lọc đến 75 tuổi, từ 75 đến 85 tùy
thuộc vào chỉ định của bác sỹ, nếu trên 85 tuổi hầu hết không cần tiến
hành sàng lọc tiếp.
o Ung thư tiền liệt tuyến
o
Ung thư phổi: Nếu nam giới trên 55 tuổi và có tiền sử hút thuốc thì nên
chụp cắt lớp vi tính để phát hiện ung thư sớm. Nên sàng lọc nếu bạn là
người đang hút thuốc hoặc có tiền sử hút thuốc trong vòng 15 năm, không
có dấu hiệu ung thư phổi, có tiền sử hút thuốc 30 gói thuốc trong nhiều
năm (1 gói 1 ngày mỗi năm, trong vòng 30 năm hoặc 2 gói 1 ngày mỗi năm
và trong vòng 15 năm).
o Ung thư vú: nên chụp xquang tuyến vú 1 năm/ 1 lần
o
Ung thư cổ tử cung: Không cần xét nghiệm nếu bạn đã có xét nghiệm ung
thư cổ tử cung thường xuyên với kết quả bình thường trong 10 năm liên
tục.
o Ung
thư đại tràng: nên tiến hành sàng lọc đến 75 tuổi, từ 75 đến 85 tùy
thuộc vào chỉ định của bác sỹ, nếu trên 85 tuổi hầu hết không cần tiến
hành sàng lọc tiếp.
o
Ung thư phổi: Nên sàng lọc nếu bạn là người đang hút thuốc hoặc có tiền
sử hút thuốc trong vòng 15 năm, không có dấu hiệu ung thư phổi, có tiền
sử hút thuốc 30 gói thuốc trong nhiều năm (1 gói 1 ngày mỗi năm, trong
vòng 30 năm hoặc 2 gói 1 ngày mỗi năm và trong vòng 15 năm).
Nguồn:
https://www.cancer.org/healthy/find-cancer-early/cancer-screening-guidelines/screening-recommendations-by-age.html