Bệnh nhân ung thư tiền liệt tuyến giai đoạn muộn đã liệt, phục hồi sau điều trị

Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh lý ác tính tại tuyến tiền liệt, xuất phát từ tế bào biểu mô của tuyến. Hiện nay, tỉ lệ mắc ngày càng tăng. Tại Việt Nam theo GLOBOCAN 2012, ung thư tuyến tiền liệt đứng thứ 8 về tỉ lệ mắc trong các bệnh ung thư, ước tính có 1208 ca mới mắc và 726 ca tử vong. Khoảng 2/3 các trường hợp ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm, 1/3 còn lại phát triển nhanh và di căn sớm.

Ung thư tuyến tiền liệt thường phát triển chậm, âm thầm nên bệnh nhân thường đến viện với các triệu chứng của giai đoạn muộn như: rối loạn tiểu tiện, đau cột sống, yếu liệt chi dưới…

Việc điều trị cần có sự phối hợp của nhiều chuyên khoa, bao gồm: điều trị tại chỗ, tại vùng, toàn thân. Nguyên tắc điều trị dựa vào phân độ nguy cơ tái phát (5 mức độ: nguy cơ rất thấp, nguy cơ thấp, nguy cơ trung bình, nguy cơ cao, nguy cơ rất cao) và tình trạng bệnh nhân cụ thể mà áp dụng các phương pháp điều trị đơn thuần hay phối hợp. Các mức độ nguy cơ được chia theo: giai đoạn bệnh TNM, PSA huyết thanh, thang điểm GLEASON, thời gian sống còn mong đợi.

Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm: phẫu thuật (mở, nội soi, robot), xạ trị (chiếu ngoài, áp sát), nội tiết (cắt tinh hoàn bằng phẫu thuật, dùng thuốc nội tiết), hóa chất (docetaxel, prednisolon…), điều trị kháng cắt tinh hoàn. Điều trị nội tiết hiện nay được xem là điều trị cơ bản cho ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn tiến triển.

Nguyên lý của phương pháp điều trị nội tiết là dùng những thuốc chống lại hoạt động của androgen và sự tăng sinh của tuyến tiền liệt, bao gồm những chất là nội tiết tố và những chất không phải nội tiết tố. Các dạng điều trị nội tiết bao gồm: cắt tinh hoàn, kháng androgen (steroid, non-steroid), ức chế tổng hợp nội tiết tố nam.

Hiệu quả điều trị:

• Đối với bệnh tiến triển tại chỗ có triệu chứng: cải thiện thời gian sống thêm.
• Di căn hạch: kéo dài thời gian sống bệnh không tiến triển và thời gian sống thêm toàn bộ.
• Di căn xa không triệu chứng: làm chậm diễn tiến bệnh sang giai đoạn có triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng do diễn tiến nặng.
• Di căn xa có triệu chứng: thuyên giảm các triệu chứng và giảm nguy cơ dẫn đến các biến chứng nặng nề do bệnh tiến triển (chèn ép tủy, gãy xương bệnh lý, chèn ép niệu quản, di căn các cơ quan khác ngoài xương).
• Điều trị phối hợp phương pháp nội tiết với xạ trị cho nhiều kết quả khả quan vì tăng tỉ lệ sống thêm toàn bộ, sống thêm không bệnh và giảm tỉ lệ tử vong do ung thư, đặc biệt với nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao.
• Ung thư tuyến tiền liệt thường tiến triển chậm, nếu phát hiện kịp thời ở giai đoạn sớm, tỉ lệ chữa khỏi bệnh cao. Tuy nhiên vẫn có 1 tỉ lệ nhất định bệnh nhân khi được phát hiện đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị giảm nhẹ triệu chứng cũng đóng vai trò quan trọng trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt.

Dưới đây là một trường hợp lâm sàng của ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn muộn, được chẩn đoán và điều trị tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai.

Bệnh cảnh:

Bệnh nhân Bạch Ngọc H, nam, 69 tuổi, nhập viện Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai tháng 10/2017 trong tình trạng tiểu khó, đau cột sống kèm yếu 2 chi dưới tăng dần.

Khám lúc vào viện:

• Bệnh nhân tỉnh, không sốt
• Tiểu khó, nước tiểu vàng.
• Thể trạng trung bình: cao 169 cm, nặng 60 kg.
• Mạch: 76 lần/phút, Huyết áp: 120/70 mmHg
• Da, niêm mạc hồng.
• Nhiều hạch cổ 2 bên.
• Hạch thượng đòn trái kích thước 2x1,5 cm, mật độ chắc, không đau.
• Không phù, không xuất huyết dưới da.
• Nhịp tim đều, tiếng tim rõ, không có tiếng thổi bệnh lý.
• Phổi thông khí đều 2 bên, không rales.
• Bụng mềm, gan lách không sờ thấy.
• Không có cầu bàng quang.
• Cơ xương khớp: Đau nhiều dọc cột sống vùng ngực và vùng cùng cụt. Liệt 2 chi dưới, cơ lực 2/5. Có rối loạn cơ tròn.