PGS. TS. Mai Trọng Khoa; Ths. Bs. Phạm Cẩm Phương; PGS. TS Trần Hiếu Học
Trung tâm y học hạt nhân và Ung bướu-Bệnh viện Bạch Mai
Bệnh nhân: Đ. T. H. Th., nữ 22 tuổi quê ở Thanh Hóa, là sinh viên đang học tại một trường đại học ở Hà Nội
Bệnh sử: Thỉnh thoảng bệnh nhân thấy đau âm ỉ mức độ vừa ở vùng bụng dưới rốn, kèm theo bụng to dần lên. Do bận học nên bệnh nhân không đi khám. Khi bệnh nhân về quê ăn tết Nguyên Đán Nhâm Thìn, thì người nhà phát hiện bụng bệnh nhân to nên rất lo lắng và khuyên nên đi khám bệnh.
Ngày 9 tết Nhân Thìn 2012, bệnh nhân đến khám tại Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai.
Khám lúc vào viện: bệnh nhân có thể trạng trung bình, da niêm mạc hồng; chiều cao 1m55 cân nặng: 52 kg. Hạch ngoại vi không sờ thấy. Không sốt, đau bụng âm ỉ toàn ổ bụng, đau bụng khiến bệnh nhân khó chịu và ăn uống kém
Bệnh nhân khó đi ngoài, tiểu tiện nhiều lần trong ngày, mỗi lần lượng nước tiểu ít hơn so với trước đây..
  |
| Bụng to, tương đương phụ nữ có thai 6 tháng |
Khám thấy: Bụng to, tương đương có thai khoảng 6 – 7 tháng, ấn đau khắp bụng. Toàn bộ ổ bụng (từ vùng dưới sườn đến hạ vị) là khối cứng chắc, ranh giới không rõ, gõ đục.
Bệnh nhân có kinh từ năm 13 tuổi, kinh nguyệt đều, không rong kinh, không đau bụng khi bị hành kinh.
Về tiền sử quan hệ tình dục: bệnh nhân khai chưa quan hệ tình dục với ai; Kết quả thử thai bằng que thử thai: kết quả âm tính (không có thai).
Chẩn đoán sơ bộ: Theo dõi u buồng trứng (không rõ bên phải hay bên trái) hoặc u gan.
Bệnh nhân được chỉ định làm các xét nghiệm máu và siêu âm ổ bụng
Kết quả xét nghiệm cho thấy:
+ Xét nghiệm công thức máu:
Hồng cầu: 4,39 T/l; Hb: 125g/l
Bạch cầu: 6,91G/l; BC trung tính: 3,73G/l
Tiểu cầu: 239G/l
+ Xét nghiệm sinh hóa máu:
Ure: 4,0mmol/l; Glucose: 6,8mmol/l; Creatinin: 52 micromol/l; Bilirubin toàn phần: 14,2micromol/l; Bilirubin trực tiếp: 2,3 micromol/l
GOT: 23U/l; GPT: 16U/l
Natri: 141mmol/l; Kali: 3,8mmol/l; Clo : 103mmol/l
Beta HCG: 0,1mU/l; Alfa FP: 1,55ng/ml; CEA: 0,325ng/ml; CA 125: 40,03U/ml
+ Xét nghiệm đông máu: Tỷ lệ Prothrombin: 101%
+ Nhóm máu: O
+ Xét nghiệm vi sinh: Hbs Ag (-), HIV (-)
+ Xét nghiệm nước tiểu: bình thường
+ Siêu âm ổ bụng: Có khối u lớn chiếm toàn bộ ổ bụng, vừa tăng và giảm âm. Giãn đài bể thận và niệu quản hai bên.
  |
| Khối u lớn, chiếm thể tích gần toàn bộ ổ bụng |
+ Chụp XQ phổi thẳng: không thấy hình ảnh bệnh lý
+ Kết quả chụp cộng hưởng từ ổ bụng: Có khối u lớn phát triển từ vùng tiểu khung lên trên, với kích thước khoảng 29 x 22 x 14cm. Khối u có cấu trúc dịch, bên trong có nhiều vách, dịch trong khối không đồng nhất. Khối đè đẩy các quai ruột lên trên, chèn ép gây giãn thận và niệu quản hai bên, nhiều hơn ở bên phải. Buồng trứng trái: hình dạng và kích thước bình thường. Buồng trứng phải: không thấy trên các hình ảnh thăm khám
 |  |
 |  |
| Hình ảnh giãn niệu quản hai bên | Hình ảnh khối u lớn trong ổ bụng |
Kết luận trên hình ảnh MRI ổ bụng: Hình ảnh khối dịch lớn chiếm gần hết khoang ổ bụng, chèn ép gây giãn thận và niệu quản hai bên; nghĩ đến u buồng trứng phải
Với kết quả xét nghiệm máu và kết quả cộng hưởng từ ở trên cho thấy: bệnh nhân có khối u kích thước lớn, chèn ép ruột non, bàng quang, trực tràng, chèn ép niệu quản gây giãn niệu quản và giãn đài bể thận hai bên.
Bệnh nhân cần được phẫu thuật cắt bổ khối u sớm, giải phóng cho các tạng lân cận để các tạng này (bàng quang, ruột, niệu quản 2 bên).
Bệnh nhân đã được hội chẩn đã được phẫu thuật cắt u ngay ngày hôm sau.
Khi phẫu thuật viên tiến hành mở bụng thấy: ổ bụng không có dịch, khối u buồng trứng phải kích thước lớn đường kính khoảng 35x 20x 15cm; vòi trứng phải dính chặt vào khối u và vòi trứng phải căng và giãn. Niệu quản bên phải giãn; niệu quản trái không giãn.
Buồng trứng trái kích thước bình thường (3x2x2cm), có vài nang nhỏ
Gan không to, không có khối tổn thương trong gan
Tiến hành cắt khối u buồng trứng phải và vòi trứng phải
Niệu quản phải nhỏ lại ngay sau cắt bỏ khối u, do nước tiểu chảy xuống bàng quang được ngay.
    |
| Hình ảnh khối u buồng trứng phải kích thước lớn, cân nặng 7,5 kg |
Bệnh phẩm được chuyển đến Trung Tâm giải phẫu bệnh, Bệnh viện Bạch Mai
Tại đây, chúng tôi tiến hành mổ bổ khối u ra cho thấy: bên trong khối u có nhiều thùy, vách. Mỗi khoang chứa lượng dịch khác nhau, màu từ trắng ngà đến nâu đen, kích thước thay đổi từ vài cm đến 20cm.
 |
| Khối u gồm nhiều thùy, múi, nhiều nang kích thước to nhỏ khác nhau |
Trên hình ảnh vi thể cho thấy: Các mảnh cắt có cấu trúc dạng vách nang; biểu mô phủ loại trụ đơn tăng chế nhày, có vùng thoái hóa thấp dẹt. Mô đệm xơ hóa, phù nề, không thấy tế bào ác tính.
 |
Hình ảnh mô bệnh học của khối u nang buồng trứng phải Kết luận: U tuyến nang nhày lành tính của buồng trứng |
Sau phẫu thuật: bụng bệnh nhân đã trở về kích thước bình thường, vết mổ khô đã liền sẹo.
Đây là trường hợp bệnh nhân trẻ tuổi có khối u buồng trứng kích thước lớn (7,5kg) đã chèn ép các cơ quan lân cận. Bệnh nhân đã được chỉ định mổ kịp thời lấy gọn khối u và giải phóng được các cơ quan lân cận bị khối u chèn ép (bàng quang, niệu quản, đại-trực tràng, ruột non).
Sau 1 tháng bệnh nhân đến khám lại theo hẹn: Qua thăm khám lâm sàng chúng tôi nhận thấy bệnh nhân đã khỏe mạnh bình thường trở lại
Khám vùng bụng: Bụng mềm, không chướng, không sờ thấy u và các bất thường khác. Bệnh nhân đã hết đau bụng, đại tiểu tiện bình thường.
Siêu âm ổ bụng cho thấy: không có dấu hiệu tổn thương u, đài bể thận và niệu quản 2 bên không giãn.
  |
| Hình ảnh bụng bệnh nhân sau mổ 1 tháng |
Sau mổ 7 tháng: bệnh nhân khỏe mạnh và sinh hoạt, học tập bình thường.
Qua trường hợp bệnh nhân này chúng thấy rằng: khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, chúng ta nên đi khám bệnh đặc biệt là khám sức khỏe định kỳ để kịp thời chẩn đoán và điều trị, sẽ tránh những hậu quả đáng tiếc.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn