GS. TS. Mai Trọng Khoa, TS. BS. Phạm Cẩm Phương , BSNT. Nguyễn Thị Hoa Mai, BSNT Lê Viết Nam
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu bệnh viện Bạch Mai
Bệnh cảnh: Bệnh nhân Lê Đ. T., nam, 63 tuổi, vào viện ngày 28/5/2015 với lý do: đau vùng cột sống cổ.
Bệnh sử: Cách ngày vào viện 1 tháng, bệnh nhân xuất hiện đau cột sống cổ tăng dần, đau lan lên đầu, không yếu liệt. Bệnh nhân đi khám tại một bệnh viện ở Hà nội, và được chụp cộng hưởng từ cột sống cổ cho thấycó hình ảnh tiêu gai sau đốt sống cổ C5. Bệnh nhân được sinh thiết tổn thương, kết quả giải phẫu bệnh: ung thư biểu mô tuyến nguồn gốc từ phổi, đột biến gen EGFR dương tính. Bệnh nhân được tiến hành chụp PET/ CT đánh giá, kết quả cho thấy có khối u phổi trái, tổn thương di căn cột sống cổ C5, C1, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu - Bệnh viện Bạch Mai điều trị tiếp.
Tiền sử:
- Bản thân: Tăng huyết áp: đang dùng Amlor 5mg, 1 viên / ngày, hiện ổn định
- Gia đình: không có ai mắc bệnh liên quan.
Khám vào viện:
- Bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, tuy nhiên tâm lý, lo lắng, bi quan.
- Đau cột sống cổ nhiều, điểm đau 9/ 10.
- Bệnh nhân phải mang nẹp cột sống cổ, đi lại hạn chế.
- Thể trạng trung bình, chiều cao 164 cm; cân nặng 60 kg.
- Mạch: 72 chu kỳ/ phút, Huyết áp: 130/70 mmHg.
- Da niêm mạc hồng
- Hạch ngoại vi không sờ thấy.
- Nhịp tim đều, tần số 72 lần/phút, không thấy tiếng bệnh lý.
- Phổi 2 bên rì rào phế nang rõ, không rales.
- Bụng mềm, gan lách không sờ thấy
- Không liệt vận động, không rối loạn cơ tròn.
Bệnh nhân được tiến hành xét nghiệm đánh giá toàn thân trước điều trị:
- Xét nghiệm công thức máu: các chỉ số trong giới hạn bình thường
Hồng cầu: 5,05T/l; Bạch cầu: 10,1G/l; Bạch cầu trung tính: 64,6%; Tiểu cầu: 248 G/l
- Chức năng gan, thận trong giới hạn bình thường.
- Chất chỉ điểm ung thư: trong giới hạn bình thường:
CEA: 2,90 ng/ml, cyfra 21-1: 3,74 ng/ml
- Đông máu cơ bản: bình thường
- Xét nghiệm vi sinh: HBsAg (-), HIV (-)
- Xét nghiệm nước tiểu: bình thường
Kết quả chụp PET/ CT đánh giá trước điều trị cho thấy:
Thùy dưới phổi trái: khối tổn thương dạng hang kích thước 26 mm, tăng hấp thu FDG, max SUV: 9,1; Nhiều hạch rốn phổi hai bên, tăng hấp thu FDG, Max SUV= 6,1. Tổn thương tiêu xương, phá vỡ vỏ xương đốt sống C1, và gai sau của đốt sống C5, xâm lấn phần mềm xung quanh, max SUV tương ứng là 10,0 và 6,2
Hình 1:Hình ảnh khối u thùy dưới phổi trái và nhiều hạch rốn phổi hai bên, tăng hấp thu FDG.
Hình 2. Hình ảnh tổn thương tiêu xương, phá vỡ vỏ xương đốt sống C1 và gai sau của đốt sống C5, xâm lấn phần mềm xung quanh.
Chụp cộng hưởng từ sọ não đánh giá, kết quả cho thấy:
Tổn thương gây biến dạng đốt đội và dốc nền, phá vỡ vỏ xương, thâm nhiễm phần mềm xung quanh, thâm nhiễm khoang ngoài màng cứng
Hình 3.Tổn thương xương đốt đội và dốc nền, phá vỡ vỏ xương, thâm nhiễm phần mềm xung quanh và khoang ngoài màng cứng (vòng tròn đỏ)
Mô bệnh học: Ung thư biểu mô tuyến, đột biến gen EGFR dương tính tại exon 21
Bệnh nhân được chẩn đoán xác định: Ung thư biểu mô tuyến phổi trái di căn hạch, xương, T2N3M1, giai đoạn IV, đột biến gen EGFR dương tính tại exon 21
Bệnh nhân đã được điều trị:
- Erlotinib (Tarceva) 150mg/ ngày, uống liên tục.
- Xạ trị flash giảm đau 30 Gy/ 10 buổi vào vị trí cột sống cổ tổn thương
- Chống hủy xương: acid zoledronic 4mg truyền tĩnh mạch chu kì 28 ngày.
- Uống P-32 giảm đau liều 7 mCi
- Điều trị cao huyết áp: duy trì Amlor 5mg uống 1 viên/ ngày.
Trong quá trình điều trị các triệu chứng lâm sàng được cải thiện dần.
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SAU ĐIỀU TRỊ 2 THÁNG
LÂM SÀNG:
Bệnh nhân đỡ đau xương cột sống cổ, điểm đau 3/10, không phải dùng thuốc giảm đau, đã tháo được nẹp cột sống cổ, tinh thần vui vẻ, lạc quan. Sau 2 tháng điều trị xuất hiện nổi mụn số lượng ít vùng mặt.
CẬN LÂM SÀNG:
- Công thức máu: Không gặp biến chứng hạ bạch cầu trong quá trình điều trị
- Chức năng gan thận trong giới hạn bình thường.
- Chỉ điểm u: Trong giới hạn bình thường.
- Bệnh nhân được chụp lại cộng hưởng từ cột sống cổ sau 2 tháng cho thấy vẫn còn tổn thương thân đốt sống C1, gai sau đốt sống C5 xâm lấn phần mềm xung quanh, tuy nhiên tổn thương đã thu nhỏ kích thước hơn trước
Hình 4: Hình ảnh tổn thương đốt sống cổ thu nhỏ hơn sau điều trị 2 tháng.
- Bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính ngực đánh giá cho thấy: tổn thương u và hạch trung thất đã thu nhỏ kích thước nhiều, chỉ còn dạng tổn thương viêm xơ tại phổi trái
Hình 5: Hình ảnh chụp cắt lớp vi tính ngực sau điều trị: Đám mờ tổn thương kẽ phân thùy đỉnh của thùy dưới phổi trái. Không thấy rõ u phổi và hạch trung thất
Tóm tại, đây là trường hợp bệnh nhân nam, 63 tuổi được chẩn đoán: Ung thư biểu mô tuyến phổi trái di căn hạch, xương, T2N3M1, đột biến gen EGFR dương tính. Bệnh nhân đã được điều trị phối hợp xạ trị, P 32, điều trị nhắm trúng đích (Tarceva), nội khoa…. Sau điều trị đích 2 tháng, bệnh đáp ứng một phần
Hình ảnh cộng hưởng từ cột sống so sánh trước và sau điều trị 2 tháng
Trước điều trị | | Sau điều trị |
| | 
|
Hình 6: Hình ảnh cộng hưởng từ cột sống so sánh tổn thương đốt sống cổ trước điều trị (vòng tròn đỏ) và sau điều trị 2 tháng (vòng tròn vàng)
Tổn thương trên phim chụp cộng hưởng từ cột sống cổ sau 2 tháng thay đổi chưa rõ, tuy nhiên về triệu chứng lâm sàng đã được cải thiện rõ rệt. Bệnh nhân giảm đau nhiều, không cần phải dùng thuốc giảm đau, không ho, không khó thở, tinh thần vui vẻ lạc quan.
Hiện tại bệnh nhân đang tiếp tục được điều trị duy trì bằng Erlotinib (Tarceva) 150mg/ ngày và Amlor 5mg/ngày.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn