GS.TS. Mai Trọng Khoa, Ts Nguyễn Quang Hùng
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai
1. Bệnh cảnh: Bệnh nhân Lê Nguyên V, nam 70 tuổi, vào viện ngày 2/3/2015 với lý do đau đầu, mất thăng bằng.
2. Bệnh sử: Cách ngày vào viện 1 tháng bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định là ung thư thùy trên phổi phải loại mô bệnh học là biểu mô tuyến không vảy, không tế bào nhỏ, giai đoạn T2N0M0 tại bệnh viện Chợ Rãy. Bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật cắt thùy trên phổi phải. Sau mổ 10 ngày, ổn định ra viện. Sau mổ 1 tháng, bệnh nhân xuất hiện đau đầu tăng dần kèm theo đi lại mất thăng bằng, đôi lúc có dấu hiệu buồn nôn, không ho, không sốt. Bệnh nhân vào Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu- Bệnh viện bạch Mai, được khám và chụp cộng hưởng từ sọ não, phát hiện tổn thương di căn thùy trán thái dương trái với kích thước 1x1cm và tiểu não với kích thước 2x3cm, có phù não xung quanh, ngấm thuốc sau tiêm. Bệnh nhân được nhập viện vào Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu điều trị.
3. Tiền sử:
- Bản thân: khỏe mạnh
- Gia đình: không ai mắc bệnh liên quan
4. Khám khi vào viện:
- Bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, da, niêm mạc bình thường, không sốt, không xuất huyết dưới da, hạch ngoại vi không sờ thấy.
- Mạch 70 lần/ phút, Huyết áp 120/80 mmHg
- Tim đều rõ, không tiếng bệnh lý
- Phổi không rale
- Không có điểm đau khu trú
- Bụng mềm gan lách không to
- Không liệt vận động
- Có dấu hiệu mất thăng bằng
5. Bệnh nhân được tiến hành làm các xét nghiệm:
- Công thức máu: trong giới hạn bình thường
- Sinh hóa máu: bình thường
- Chất chỉ điểm khối u: CEA 18ng/ml, Cyfra 9ng/ml (trong giới hạn bình thường)
- Siêu âm ổ bụng: bình thường
- Điện tâm đồ: bình thường
- Kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy: hình ảnh tổn thương nhân di căn thùy thái dương trán, kích thước 1x1cm và tổn thương tiều não kích thước 2,2x3cm, có phù não xung quanh và ngấm thuốc mạnh sau tiêm.
Hình 1: Hình ảnh tổn thương di căn thùy thái dương trán trái và tiểu não (vòng tròn màu vàng)
- Kết quả chụp PET/CT cho thấy: Tổn thương bất thường thùy trán thái dương trái và tiểu não kích thước 1x1cm và 2,2x3cm. Không thấy hình ảnh tăng hấp thu FDG bất thường ở các cơ quan khác.
Hình 2: Hình ảnh PET/CT không thấy hình ảnh tăng hấp thu và chuyển hóa bất thường
- Bệnh nhân được chỉ định xét nghiệm đột biến EGFR cho thấy có đột biến mất đoạn tại exon 21.
6. Điều trị:
- Điều trị tổn thương di căn trên não bằng phương pháp xạ phẫu dao gamma quay liều 18Gy
Hình 3: hình ảnh tiến hành xạ phẫu dao gamma quay tổn thương di căn não
- Điều trị toàn thân phác đồ hóa chất Bevacizumab 15mg/kg + Paclitaxel 175mg/m2 + Cacboplatin 300mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1, chu kỳ 21 ngày.
- Kết hợp nâng cao thể trạng, chống phù não, giảm đau, an thần.
- Bệnh nhân được tiếp tục điều trị duy trì Iressa 250mg x 1 viên/ ngày
7. Đánh giá sau điều trị xạ phẫu dao gamma quay và 6 chu kỳ hóa chất:
- Lâm sàng: cải thiện tốt, bệnh nhân sinh hoạt bình thường, đi được xe máy, tăng cân, ăn ngon miệng.
- Cận lâm sàng:
Công thức máu, sinh hóa máu trong giới hạn bình thường
Chất chỉ điểm khối u trở về giới hạn bình thường: CEA 4ng/ml, Cyfra 2ng/ml
Chụp cắt lớp vi tính lồng phổi: kết quả không thấy tổn thương bất thường
Hình 4: Hình ảnh chụp cắt lớp vi tính lồng ngực đã hết tổn thương
Chụp cộng hưởng từ sọ não: kết quả không còn tổn thương di căn trên não
Hình 5: Hình ảnh chụp cộng hưởng từ sọ não: không còn tổn thương trong não
Kết quả điều trị bệnh nhân nam, 70 tuổi, bị ung thư ung thư phổi loại biểu mô tuyến không vảy, không tế bào nhỏ, có đột biến EGFR ở exon 21. Được điều trị phối hợp xạ phẫu dao gamma quay ổ tổn thương đi căn lên não và và được điều trị hóa chất phác đồ Bevacizumab + Paclitaxel + Cacboplatin.
Kết quả điều trị cho thấy: Sau xạ phẫu và 6 chu kỳ hóa chất, phối hợp với điều trị đích: khối u di căn lên não đã biến mất hoàn toàn, chất chỉ điểm khối u trở về bình thường. Các thông số huyết động học, chức năng gan thận ổn định. Triệu chứng lâm sàng cải thiện, bệnh nhân trở lại sinh hoạt bình thường.
Vì vậy để có một kết quả điều trị tốt cần được chẩn đoán chính, đánh giá giai đoạn chính xác. Phải tiến hành các xét nghiệm đột biến gen và toàn trạng tốt để tránh bỏ sót tổn thương, đặc biệt là các đi căn. Từ đó mới có thể đưa ra phương pháp điều trị đúng, chính xác, kịp thời. Với các bệnh han ung thu có đi căn vào não thì việc làm trước tiên là giải quyết các triệu chứng thần kinh và các tổn thương ở não trước khi tiến hành các biện pháp khác để tránh nguy cơ tử vong cho bệnh nhân. Bệnh nhân mà chúng tôi điều trị mặc dù tuổi đã cao (70 tuổi) có di căn não, nhưng có phương pháp chẩn đoán, điều trị đúng thì vẫn có kết quả diều trị tốt, đảm bảo chất lượng cuộc sống và sinh hoạt bình thường.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn