Dịch tế học và các yếu tố nguy cơ gây ung thư vú

Phụ nữ có tiền sử gia đình có người bị ung thư vú đều tăng nguy cơ mắc căn bệnh này. Sự tăng nguy cơ còn tùy thuộc vào người thân gần gũi ở mức nào và có bao nhiêu người thân bị ung thư vú. Có khoảng 15-20% phụ nữ ung thư vú có tiền sử gia đình bị ung thư nhưng chỉ 1/4 trong số những ung thư này (5% trong số tất cả các ung thư vú) được thừa kế bởi quan hệ huyết thống, trong khi đó 80-85% số các bệnh nhân không biết có tiền sử gia đình bị ung thư vú Phần lớn các ung thư vú đều có đột biến trên. Xu thế phát triển ung thư vú trong một gia đình đã được nghiên cứu nhiều năm trước đây. Ngày nay, người ta đã nhận ra rằng, tiền sử gia đình bị ung thư vú cũng là một yếu tố nguy cơ chính. Yếu tố nguy cơ liên quan chỉ có ý nghĩa khi chẩn đoán ung thư vú ở thế hệ thứ nhất như mẹ, con gái, chị (em) gái, tuy nhiên tỷ lệ này chiếm khoảng 2/3 đối với những phụ nữ sau mãn kinh ở thế hệ thứ nhất và tăng lên gấp 9 lần ở những phụ nữ tiền mãn kinh thế hệ thứ nhất ung thư vú hai bên. Phụ nữ có mẹ bị ung thư vú trước tuổi 40 nguy cơ phát triển ung thư vú tăng gấp 2 lần so với những phụ nữ không có mẹ bị ung thư vú. Nguy cơ ung thư vú giảm nếu người mẹ phụ nữ đó ở tuổi cao tại thời điểm được chẩn đoán ung thư vú. Phụ nữ nếu có chị (hoặc em gái) bị ung thư vú thì nguy cơ phát triển ung thư vú cũng tăng gấp đôi và tỷ lệ sẽ tăng lên 2,5 lần nếu cả mẹ (hoặc chị, hoặc em gái) bị ung thư vú. Những phụ nữ ung thư vú có liên quan đến tiền sử gia đình thường có xu hướng trẻ hơn và có tỷ lệ gặp ung thư vú hai bên cao hơn. Tuy nhiên, một điều đáng ngạc nhiên là phụ nữ ung thư vú có tiền sử gia đình thế hệ thứ nhất bị ung thư vú có tỷ lệ sống thêm cao hơn so với những phụ nữ không có tiền sử gia đình bị ung thư vú. Điều đó gợi ý rằng những Phụ nữ bị ung thư vú có tiền sử gia đình bị ung thư vú có thể được phát hiện sớm hơn do công tác tuyên truyền.

Một nghiên cứu trên 448 1 phụ nữ Nhật Bản bị ung thư vú, trong đó 394 bệnh nhân có tiền sử gia đình bị mắc căn bệnh này. Theo dõi 15 năm cho thấy những người có tiền sử gia đình bị ung thư vú có thời gian sống thêm cao hơn so với những người không có tiền sử gia đình ép < O,01). Một nghiên cứu tại Omaha trên 220 ung thư vú từ 58 gia đình, tỷ lệ tái phát thấp trên những bệnh nhân ung thư vú có tiền sử ung thư vú gia đình. Với những bệnh nhân vú đoạn II, tỷ lệ sống thêm không tái phát sau 5 năm là 70% so với 40% các trường hợp ung thư vú nói chung. Những bệnh nhân ung thư vú trẻ có tiền sử mẹ (hoặc chị, em) bị ung thư vú, nguy cơ chết do bệnh thấp hơn 50% Bó với những bệnh nhân không có tiền sử gia đình ung thư vú. Nguy cơ ung thư vú gặp ở những người ruột thịt bệnh nhân bị ung thư vú hai bên tăng từ 3 đến 4 lần 80 Với trường hợp ung thư vú một bên. Từ đầu thập kỷ 90, các chương trình nghiên cứu về đen đã bắt đầu được tiến hành. Có 6 đen được chú trọng nghiên cứu và có khả năng liên quan nhiều đến ung thư vú là BRCAI, BRCA2, TP53, Cowden, AR (androgen receptor gene) và TA (ataxia telangiectasia gene).

Bảng 1.2 : Những GEN dễ bị mắc ung thuyết có tính di truyền

Gen ung thư vú 1 (BR CA 1)

Vào những năm đầu thập kỷ 90, bằng việc nghiên cứu phân tích sự kết hợp một vị trí đặc hiệu ở nhóm nguy cơ cao ung thư vú, người ta đã tìm thấy đen BRCAI (breast cancer gene 1). BRCAI nằm trên một locus nhỏ của nhiễm sắc thể 17 đôi 12 và 21. Bình thường BRCAI là đen ức chế tạo u, có vai trò trong sửa chữa ADN. Người ta còn tìm thấy đen liên quan đến ung thư buồng trứng. Tỷ lệ tiền này ước tính chiếm khoảng 0,0006 trong tổng số các đen. Một số nghiên cứu cho rằng có khoảng 80 đến 90% gặp đột biến gen này và gặp ở những gia đình có ung thư vú và ung thư buồng trứng, trong đó 40% gặp ở gia đình có ung thư vú. BRCAI chỉ ra nguy cơ 85% ung thư vú và 63% ung thư buồng trứng ở tuổi 70. ở tuổi 50, nguy cơ ung thư vú là 51%. Một số nghiên cứu gợi ý rằng, đen BRCAI rất dễ bị tổn thương. Đột biến trên BRCAI chiếm khoảng 71% trong số các đột biến trên và nguy cơ ung thư vú trong số này là 62%, ung thư buồng trứng là 11% ở tuổi 60. Đột biến trên BRCAI chiếm 8% ung thư vú trước tuổi 30, 5% trước tuổi 30 và 1% sau tuổi 50. Phụ nữ bị đột biến trên BRCAI ước tính nguy cơ ung thư vú là 20% ở tuổi 40, 51% ở tuổi 50 và 81% ở tuổi 70, 11% đối với ung thư buồng trứng ở tuổi 60. Phụ nữ ung thư vú có đột biến trên BRCAI thì nguy cơ phát triển ung thư vú đối bên là 64% và nguy cơ ung thư buồng trứng là 44-63%. Những biến đổi của đen BRCAI ở đàn ông cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt, còn đối với ung thư vú thì chưa được nghiên cứu kỹ.

Easton và CS ước tính tỷ lệ đột biến trên BRCAI là 1/700 phụ nữ.Nguy cơ đột biến tăng là do một men không hoạt động và sẽ làm mất đi một hiện đang còn tồn tại trong mô vú. Nếu mất đi một hiện loại rộng trong đoạn tiền sẽ làm mất đi tính dị hợp tử được thấy trên 80% ung thư vú và ung thư buồng trứng, trong khi đó mất tính dị hợp tử trên nhiễm sắc thể 17 đoạn 12 và 21 được thấy 40 đến 60% các ung thư vú và cũng có tỷ lệ tăng trong ung thư tuyến tiền liệt và ung thư đại tràng trong số những bệnh nhân

này. Có 5 loại đột biến được tìm thấy với tỷ lệ cao trong BRCAI, chiếm 40% trong các biến đổi. Trong số những đột biến này, 185 delAG là loại hay gặp nhất, chiếm khoảng 12% trong số các đột biến. Nếu loại đột biến này xẩy ra thì nguy cơ đối với ung thư vú là 16% và ung thư buồng trứng là 39% được chẩn đoán ở tuổi 50. Một điều đáng chú ý là BRCAI biểu hiện ở tuổi trẻ hơn và giai đoạn thấp hơn (tuổi trung bình là 42,8 so với ung thư vú chung là 62,9). Những u này thường biểu hiện tỷ lệ tăng sinh cao, độ mô học cao và thường có dị bội thể. Tỷ lệ tái phát đối với những bệnh nhân ung thư vú có đột biến trên BRCAI thấp hơn so với những ung thư khác. Việc chụp vú sàng lọc cách nhau trong khoảng thời gian ngắn hơn có thể phù hợp đối với những bệnh nhân này vì các tế bào ung thư tăng sinh nhanh hơn. Những bệnh nhân này có tỷ lệ tái phát thấp mặc dù có nhiều yếu tố tiên lượng xấu. Ung thư biểu mô thể tủy là loại hay gặp nhất trong số những bệnh nhân có đột biến trên BRCAI .

Vị trí trên gây ung thư vú đứng thứ hai hay gập là đen BRCA2, BRCA2 nằm trên nhiễm sắc thể 13, được phân lập vào năm 1995. Gen này nằm ngay cạnh đen nguyên bào võng mạc (RBI). BRCA2 là một đen lớn có 27 exon mã hóa một phân tử protein với 3418 acid quan. BRCA2 chiếm khoảng 35% đến 40% ung thư vú mang tính di truyền và đã tìm thấy trong những gia đình bị ung thư vú,gặp cả ở nam và nữ. Hầu hết đột biến BRCA2 gặp ở giai đoạn cuối trong quá trình tổng hợp protein tạo ra một sản phẩm bị cụt. Mất tính dị hợp tử ở nhiễm sắc thể 13 gặp 25% ở ung thư vú nói chung. Mất thăng bằng hiện tại nhiễm sắc thể 13 cũng được phát hiện 52\" 63% trong các trường hợp ung thư vú. Tỷ lệ ung thư biểu mô ông nhỏ, tiểu thùy cao hơn trong số những bệnh nhân bị ung thư liên quan đến đột biến trên này.

Nguy cơ gây ung thư buồng trứng của đen này thấp hơn so với đen BRCAI.\" Nguy cơ gây ung thư vú của đen BRCA2 chiếm khoảng 60%-65% ở tuổi 70, 83~87% ở tuổi 80. Nguy cơ phát triển ung thư vú của đen này trong số nam giới bị ung thư vú chiếm khoảng 6%. Mặc dù nguy cơ gây ung thư vú của đen BRCA 2 đối với nam so với nữ giới là thấp hơn nhưng so với tỷ lệ chung ung thư vú nam giới thì nó lại rất cao, gấp khoảng 100 lần. Có nhiều số liệu đã được nghiên cứu cho thấy, tất cả các diễn của BRCA2 không được hoạt động ở cả những u mang tính gia đình và các u nói chung, điều này cũng gặp ở những đen ức chế tạo u khác.

Trong số những gia đình có nguy cơ cao bị ung thư vú, có khoảng 10.20% không thấy có mối liên quan hoặc BRCAI hoặc BRCA2. Giả thuyết có thể có một đen BRCA3 liên quan đến ung thư vú. Phân tích mối liên quan trong 8 gia đình đã cung cấp một số dữ liệu bước đầu cho thấy có một đen thứ 3 liên quan đến ung thư vú. Gen này có thể nằm trên NST thứ 8 đôi 12, 22. Không một ai trong số những gia đình này có tỷ lệ cao ung thư buồng trứng.

Gen p53

P531à đen ức chế tạo u nằm trên nhiễm sắc thể 17. Protein này là một yếu tố phiên mã của nhân với nhiều chức năng trong đó tham gia vào quá trình điều hòa chu kỳ tế bào và ức chế sự chết tế bào theo chương trình. Đột biến trên p53 là một đột biến hay gặp nhất trong nhiều loại ung thư ở người, hầu hết là các đột biến điểm trong đoạn e xon 5 đến 9. Đột biến trên p53 được phát hiện vào năm 1990 như là một nguyên nhân quan trọng trong những hội chứng ung thư gia đình phức tạp.

Đột biến trên này gây hậu quả ác tính ở rất nhiều tế bào đích và các cơ quan. Trong số những cơ quan bị tác động do đột biến trên này là tuyến vú. Đột biến trên p53 được tìm thấy khoảng 24-30% trong thư thư vú.

Những bệnh nhân ung thư vú có đột biến trên p53 hay gặp ở người trẻ, độ mô học cao, thụ thể nội tiết âm tính, nhìn chung có tiên lượng xấu.

Đây là một bệnh hiếm do rối loạn nhiễm sắc thể, thường có đặc điểm là tổn thương nhầy dưới da (sần da mặt, tăng sừng bề mặt da, sần niêm mạc miệng) bệnh polyp ở môi, thanh quản, lưỡi, hàm ếch, u tuyến giáp, ung thư tuyến giáp, dị dạng hệ thần kinh trung ương, biến đổi xơ nang tuyến vú và ung thư vú. Có khoảng 30% phụ nữ mắc bệnh này bị ung thư vú. Gen của bệnh này nằm ở NSTI0 đôi 22, 23.

GEN thụ thể androgen

Trong số các yếu tố nguy cơ đối với ung thư vú nam giới, có một số trường hợp liên quan đến sự thiếu hụt hoặc thiếu nhậy cảm đối với androgen. Điều này được kết luận trong hội chứng Klinefelter, hội chứng Reifenstein, vô sinh và teo tinh hoàn. Ba trong số bệnh nhân này bị ung thư vú trong đó hai người là chị em ruột và đã tìm thấy có đột biến trên trong đen thụ thể androgen.

Nguy cơ mắc UTV tăng lên theo tuổi. Trên thực tế, rất hiếm gặp bệnh nhân ung thư vú dưới tuổi 20. Người ta cũng hiếm gặp phụ nữ mắc bệnh này ở độ tuổi trên 20-30. Theo thống kê ung thư của dân cư ở Hà Nội giai đoạn 1996-1999, tỉ lệ mắc ung thư vú nữ là 21,8/100.000 dân (ASR), cao nhất ở lứa tuổi 50-59 (xem bảng 1.3). ở Mỹ năm 1999, tỉ lệ mắc UTV tăng từ 25/100.000 dân ở độ tuổi 30\"34 lên 200/100.000 dân ở độ tuổi 45-49. Mặc dù nguy cơ mắc tăng theo tuổi, nhưng qua biểu đồ biểu diễn tỷ lệ mắc người ta thấy tỷ lệ mắc UTV dao động ít ở độ tuổi ngay trước và sau mãn kinh. Điều này gợi ý đây là căn bệnh có liên quan tới nội tiết.

Bảng 1 .3 : Tỉ lệ mắc ung thư vú nữ ở Hà nội giai đoạn 1996 – 1999

Ảnh hưởng của phóng xạ

Những bức xạ ton hóa được coi là một tác nhân gây ung thư bổn nó phá hủy ADN trong các tế bào nguồn.

Bức xạ cũng được coi như một tác nhân ảnh hưởng đến sinh bệnh học ung thư do làm tôn thương ADN. Những ung thư vú liên quan đến tia nhìn chung xuất hiện muộn, thường 10 đến 15 năm. Theo dõi những người sống sót sau vụ nổ bom nguyên tử tại Nhật

Bản, những bệnh nhân được điều trị tia và những người này đã nhiều lần soi phổi dã chỉ ra tăng tỷ lệ ung thư vú. Hầu hết những bệnh nhân này nằm trong giới hạn tuổi trẻ hoặc người lớn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng sự phát triển ung thư vú có thể phải mất một thời gian dài trong khi ảnh hưởng của tia có thể từ trước tuổi dậy thì. ảnh hưởng của việc nhiễm xạ trong suốt đời sống của người trẻ đã được đánh giá bằng cách so sánh tỷ lệ ung thư vú trên 1201 phụ nữ phải điều trị tia do phì đại tuyến ức trong thời gian trẻ với 2469 chị hoặc em họ không phải xạ trị. Trong số những người trước đây được điều trị tia có 20 trường hợp bị ung thư vú, trong khi đó theo dõi 36 nám những người không phải xạ trị thì chỉ có 12 người bị mắc. Liều lượng tia cao có thề làm tăng tỷ lệ mắc ung thư vú. Mackenzie (1965) nghiên cứu thấy số lượng ung thư vú tăng trên những bệnh nhân lao được khám xét bằng nội soi huỳnh quang, kiểm tra chiếu. chụp phổi nhiều lần.

Sự tạo u do tia lại trở thành mặt đối ngược với lợi ích của chụp vú để sàng lọc ung thư mà ngày nay đang trở thành phổ biến trong các chương trình phát hiện sớm ung thư vú. Boice và Mon son (1997) thấy nguy cơ ung thư vú là cao nhất trong số các phụ nữ phải điều trị bằng tia lần dầu giữa tuổi 15 đến 19. Theo dõi trung bình là 31,5 năm trên 1115 phụ nữ được điều trị bằng bức xạ ton hóa cho những tình trạng không phải là u, người ta thấy nguy cơ sẽ bị ung thư vú tăng gấp 4 lần so với bình thường. Đối với những phụ nữ trẻ, tỷ lệ nguy cơ này còn cao hơn. tỉ lệ ung thư vú tăng cũng được báo cáo trên những phụ nữ có tiền sử điều trị tia trong các trường hợp bệnh vú không phải u và được theo dõi 34 năm thấy tăng cao so với nhóm chứng. Những người làm việc phải thường xuyên tiếp xúc với tia sẽ gây tích lũy trong cơ thể và nguy cơ phát triền ung thư có thể xuất hiện sau đó nhiều năm. Phụ nữ bị bệnh Hodgkin ở tuổi khoảng 30 phải điều trị tia thì cũng có nguy cơ tăng phát triển ung thư vú sau đó. Trong số những phụ nữ dưới 20 tuổi, nguy cơ này chiếm khoảng 34%. Mới đây các nhà nghiên cứu tại Mỹ dã đưa ra một số kết luận về mối liên quan của tia điện từ với ung thư vú. Các tác giả cho rằng, mức melatonin thấp vào ban đêm là một yếu tố nguy cơ ung thư . vú (melatonin được coi là một yếu tố bảo vệ cơ thể chống lại sự phát triển của tế bào ung thư. có thể nó nâng đáp ứng của hệ miễn dịch). Người ta cho rằng, mức melanin thấp sẽ kích thích tuyến tùng sản xuất nhiều estrogen là một hormon quan trọng gây ung thư vú. Các nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cữu ung thư Fred Hutchinson đã đo mức trường diện từ vào ban đêm tại nhà là 60 1Hz có thể ngân chán sản xuất melatonin. Một nghiên cứu gồm 200 phụ nữ tuổi từ 20 đến 74 không có tiền sử ung thư vú. Những phụ nữ này tham gia vào hai thử nghiệm lâm sàng phải ở nhiều giờ trong bóng tôi trong nhiều mùa khác nhau với khoảng thời gian 6 đến 12 tháng. Các nhà nghiên cứu đã đo mức ánh sáng và tia điện từ tại giường ngủ của những phụ nữ này vào ban đêm. thử nước tiểu và đo mức 6-suưatoxymelatonin (là sản phẩm chuyển hỏa của melatonin) và phỏng vấn việc sử dụng rượu. thuốc và tình trạng hút thuốc. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng, mức điện từ cao vào ban đêm liên quan đến giảm tạo melatonin. Việc sản xuất melatonin cũng phụ thuộc vào số giờ trong bóng tối (càng nhiều giờ trong bóng tối thì càng giảm sản xuất melatomn). Tuổi càng tăng và lượng rượu tiêu thụ càng tăng cũng liên quan đến giảm sản xuất melatonin. Nghiên cứu này cũng phù hợp với một số nghiên cứu tại Thụy Điển cho rằng phụ nữ làm việc nhiều về ban đêm (trên 60% khối lượng công việc của họ) sẽ làm tăng nguy cơ ung thư vú. Các nhà nghiên cứu cũng cho rằng, ánh sáng ban đêm làm giảm việc sản xuất melatonin.

Các yếu tố về hình thái học

Liên quan có ý nghĩa giữa thay đổi hình thái học đối với sự phát triển ung thư vú đã dược nhiều tác giả đề cập đến. Những tổn thương có thể tạo ra các yếu tố nguy cơ đối với sự phát triển ung thư vú xâm nhập sau đó bao gồm quá sản nội ống, quá sản nội ống không điển hình và quá sản tiểu thùy không điển hình hoặc u tiểu thùy và một số bệnh lành khác. Tại Mỹ trong những năm gần đây, tỷ lệ ung thư biểu mô ống tại chỗ (DCIS) tàng gấp trên 4 lần từ 3.7 trên 100 000 phụ nữ năm 1973 lên tỏi tô,8 trên 100 000 phụ nữ năm 1992. Tỷ lệ DCIS chiếm khoảng 12o/o số các trường hợp người Mỹ da tăng. Tỷ lệ DCIS tăng là do áp dụng rộng rãi sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú bằng chụp vú. Tại Australia, DCIS chiếm khoảng 7-10% những trường hợp ung thư vú mới được chẩn đoán. Người ta thấy bệnh tuyển vú xơ (sclerosing adenosis). biến đổi xơ nang (flbrocystic changes) liên quan không có ý nghĩa đối với sự phát triển ung thư vú.

Khi sử dụng chụp vú mở rộng, có khoảng 25% phụ nữ được làm sinh thiết thấy có quá sản nội ống. Kết quả này làm tăng nguy cơ liên quan của nô tới ung thư vú từ 1,5 đến 2 lần so với những phụ nữ nói chung sau 10 đến là năm từ khi có chẩn đoán ban dầu. Trong cùng thời điểm đó có khoảng 3 đến  sinh thiết vú có quá sản nội ống không điển hình. Quá sản nội ống không điển hình liên quan rất rõ đen tăng nguy cơ ung thư vú sau đó. Những bệnh nhân có biểu hiện quá sản nội ống hoặc quá sản nội ống không điển hình có chị hoặc em. hoặc mẹ, hoặc con gái bị ung thư vú thì nguy cơ bị ung thư tăng gấp hai lần. Đối với một phụ nữ có quá sản nội ống không điển hình lại có tiền sử gia đình bị ung thư biểu mô thì yếu tố nguy cơ ung thư vú ngang bằng với những người có ung thư biểu mô thể nội ống.

Bệnh tuyển vú xơ cứng cũng được coi có liên quan đèn sự phát triển ung thư sau đó tuy rằng nguy cơ này là rất thấp. Biến đổi xơ nang (fibro-cystic change) cũng được coi là táng nhẹ nguy cơ ung thư vú.

Mối liên quan giữa thay đổi về hình thái với nguy cơ ung thư vú xâm nhập dược Page và các cộng sự nghiên cứu và xác định theo các khả năng sau:

+ Nguy cơ chưa chắc chắn: quá sản nhẹ hoặc tối thiểu.

+ Nguy cơ ít: quá sản thông thường (l,5 đến 2 lần).

+ Nguy cơ trung bình :

Quá sản nội ống + tiền sử gia đình ung thư vú (4,3 lần)

Quá sản nội ống không điển hình (4,6 lần)

Quá sản tiểu thùy không điển hình (4 - 5lần).

- Ung thư biểu mô nội ống (8- 10 lần)

- Quá sản nội ống không điển hình và tiền sử gia đình bị ung thư vú (9 lần)

- Ung thư biểu mô thùy tại chỗ (8 - 10 lần).

Những nguy cơ chắc chắn phản ánh khả năng phát triển ung thư vú theo một khoảng thời gian nhất định sau khi được chẩn đoán, nguy cơ này liên quan đến tuổi bệnh nhân. Những nguy cơ liên quan nói đến tỷ lệ ung thư vú và tỷ lệ tử vong tại thời điểm nhất định do những nguyên khác trong cộng đồng dân số chung. Nguy cơ liên quan là võ ở một phụ nữ 40 tuổi với biểu hiện quá sản nội ống không điển hình sẽ trở thành nguy cơ chắc chắn, khoảng 8 đến 10% sẽ phát triển thành ung thư vú xâm nhập từ 10 đến 20 năm sau khi được chẩn đoán. Đối với một phụ nữ 60 tuổi với biểu hiện quá sản nội ống không điển hình. nguy cơ chắc chắn sẽ trở thành ung thư là 25% trong giai đoạn 20 năm.

Người ta thấy rằng bình thường tỷ lệ ung thư vú xâm nhập liên quan đến tuổi dối với một phụ nữ Mỹ 30 tuổi là 27,5/100 000 phụ nữ]một năm. Nếu người phụ nữ có nguy cơ liên quan thì tỷ lệ sẽ có thể phát triển thành ung thư vú sẽ tăng 10 lần. Việc hiểu biết những nguy cơ liên quan và nguy cơ chắc chăn là rất quan trọng để có thể giải thích một cách rõ ràng cho từng đối tượng.

Ảnh hưởng chế độ dinh dưỡng

Vai trò của chế độ dinh dưỡng liên quan đến nguy cơ trong ung thư vú dã được nghiên cứu rộng rãi trên thế giới. Tại các nước phương Tây, chế độ ăn nhiều mỡ được coi là một nhân tố nguy cơ ung thư vú song các kết luận nghiên cứu chưa thực sự thống nhất.

Người ta cũng không biết chắc chắn lượng mỡ tiêu thụ hàng ngày như thế nào là phù hợp. Các nhà nghiên cứu tại Viện ung thư Quốc gia Italia đã nghiên cứu mối liên quan giữa tiêu thụ mỡ và ung thư vú. Tổng số 4052 phụ nữ sau mãn kinh được theo dõi 5,5 năm. Trong khoảng thời gian này, 71 trường hợp được chẩn đoán là ung thư vú xâm nhập. Những bệnh nhân ung thư vú này được đối chiếu với 141 ca chứng. Tất cả những bệnh nhân này được lấy máu để thử các thành phần acid béo. Người ta thấy rằng nhóm phụ nữ có hàm lượng acid docosaheenoic cao nhất (là một loại acid có vai trò bảo vệ cơ thể chống lại tế bào ung thư) thì nguy cơ ung thư vú thấp hơn dưới một nửa so với nhóm phụ nữ có nồng độ acid này thấp nhất. Những acid béo no không liên quan đến nguy cơ ung thư vú trong khi đó những acid béo không no, đặc biệt là acid oleic liên quan một cách có ý nghĩa với ung thư vú. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ta rằng, hầu hết acid  oleic có trong mô động vật có vú được chuyển hóa từ acid stearic qua một quá trình với sự tham gia của của men delta 9-desaturase. Các acid béo no, cholesteron, carbohydrates, insukin, testosteron, esterogen đã kích hoạt các men này làm tăng các acid béo không no. Chính những men này là cầu nối quan trọng giữa chế độ ăn nhiều mỡ và nguy cơ ung thư vú.

Nghiên cữu của Sasaki khảo sát về chế độ dinh dưỡng trên 30 quốc gia cho thấy tỷ lệ ung thư vú liên quan rõ rệt với chế độ ăn nhiều mỡ động vật. Lượng mỡ cung cấp từ cá và các sản phẩm thực vật lại có tác dụng bảo vệ. ảnh hưởng có hại của mớ động vật cao nhất ở phụ nữ trên 50 tuổi.

Các yếu tố nguy cơ như béo phì, đặc biệt béo nửa người trên được coi là yếu tố nguy cơ cao ung thư vú. Bên cạnh đó, nó còn làm giảm tỷ lệ sống thêm đối với những bệnh nhân này. Đối với phụ nữ sau mãn kinh cân nặng trên 70 kg, nguy cơ ung thư vú cao gấp 2 lần so với những phụ nữ dưới 60 kg. Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có mối liên quan giữa tỷ lệ ung thư vú và tỷ lệ tử vong với hàm lượng cholesteron trong máu cao. Người ta cũng chú trọng đến các thành phần đặc biệt trong chế độ ăn như mỡ và các protein động vật cũng như thịt, cà phê và rượu. Vào năm 1982, Hội đồng nghiên cứu Quốc gia của Mỹ đã khuyến cáo rằng có một liên quan rõ rệt giữa chế độ ăn nhiều mỡ và ung thư vú. Tuy nhiên, một số nghiên cứu sau này lại kết luận không có mối liên quan giữa lượng mỡ ăn vào và nguy cơ ung thư vú. Một số tác giả ở Canada điều tra trên 35 quốc gia, kết quả cho thấy tỷ lệ tử vong do ung thư vú cao có liên quan tới lượng mỡ động vật hấp thu và không liên quan với lượng chất béo thực vật.

Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng những người thường xuyên ăn thịt nướng có nguy cơ phát triển ung thư vú. cao gấp 5 lần so với những người thường ăn bằng cách nấu. ăn nhiều loại thịt màu đỏ như thịt bò cũng tăng nguy cơ ung thư vú trong khi đó các loại thịt màu trắng và cá không làm tăng nguy cơ. Các nhà nghiên cứu cho rằng thịt rán và nướng sẽ giải phóng ra heterocyclic amines là một tác nhân gây ung thư.

Rượu cũng được coi làm tăng nguy cơ ung thư vú. Uống rượu quá nhiều và kéo dài sẽ làm trở ngại việc chuyển hóa estrogen tại gan gây hậu quả làm tăng nồng độ estrogen trong máu. Tại một số vùng của Thụy Sỹ, nơi mà lượng tiêu thụ rượu cao hơn Bắc âu và Mỹ, người ta thấy tỷ lệ ung thư vú trong quần thể này cao nhất Châu âu. ảnh hưởng của rượu lên nguy cơ ung thư vú đã được nghiên cứu tại Thụy Sĩ từ năm 1990 đến 1995. Nghiên cứu này đã tìm thấy tỷ lệ thô là 1,8 trên những phụ nữ khi bắt đầu uống rượu ở tuổi dưới 30 và tỷ lệ này là 1,4 khi bắt đầu uống rượu ở tuổi sau 30. Đối với những phụ nữ tiêu thụ trên 2 lít rượu một ngày (nồng độ tiêu thụ cao nhất) thì nguy cơ ung thư vú gấp 2\"3 lần. Ngược lại, chế độ ăn nhiều dấu thiu, giầu ngữ cốc và rau quả có thể ngăn chặn nguy cơ này. Chất xơ có thể coi là có ảnh hưởng đến chuyển hóa estrogen và một số dẫn xuất vitamin có thể có tác dụng bảo vệ.

Sự khác biệt về chế độ ăn cũng có thể là một phần cho sự thay đổi về tỷ lệ tử vong ung thư vú trên một quần thể di cư. Đây là một lĩnh vực cần phải nghiên cứu sâu bởi vì thói quen ăn, uống của con người là rất khác nhau do điều kiện kinh tế xã hội khác nhau và điều này cũng có thể làm thay đổi về đen. Cần phải có nghiên cứu hồi cứu một cách sâu rộng về thói quen ăn, uống để xác định một xu thế nguy cơ. Ví dụ, tiêu thụ các sản phẩm của đậu ở người Trung Quốc rất cao và người Trung Quốc có tỷ lệ ung thư vú thấp, tuy nhiên tỷ lệ này cũng có thể là do ảnh hưởng của các yếu tố môi trường khác.

Một số nhà nghiên cứu đề xuất là có thể sẽ rất tết đối với những phụ nữ bị ung thư vú có chế độ ăn với tỷ lệ xơ/mỡ cao và tập thể dục đều đặn. Người ta cho rằng nếu uống rượu nhiều làm tăng nguy cơ ung thư vú nhưng tiêu thụ rượu với một lượng vừa phải thì có thể có lợi cho các bệnh về cơ tim, vì vậy hướng dẫn việc uống rượu thích hợp cũng cẩn thiết nhưng cũng rất khó khăn.

Sử dụng một số thuốc

Theo một số nghiên cứu tại Canada, trên một số bệnh nhân sử dụng kéo dài thuốc chống trầm cảm (tricyclic) làm tăng tỷ lệ ung thư vú. Nghiên cứu của Cotterchio mới đầu chỉ theo dõi trên 9 bệnh nhân ung thư vú và một ca chứng sử dụng thuốc chống trầm cảm loại paroxetine. Tác giả đã đưa ra kết luận ban đầu là paroxetine có thể là một tác nhân thúc đẩy ung thư vú. Các nghiên cứu của tác giả sau này được thực hiện trên 700 phụ nữ ung thư vú tuổi từ 25 đến 74 và 700 phụ nữ làm chứng cùng lứa tuổi sử dụng thuốc chống trầm cảm (tricyclic). Họ so sánh hai nhóm này nhưng nhìn chung không thấy sự khác biệt có ý nghĩa về nguy cơ ung thư vú. Tuy nhiên, khi phân tích đơn yếu tố một cách chi tiết, các nhà nghiên cứu thấy rằng, những phụ nữ sử dụng thuốc trong 25 tháng hoặc kéo dài hơn có tăng nguy cơ phát triển ung thư vú gấp 2 lần so với những phụ nữ không sử dụng thuốc này. Họ cúng cho rằng, những phụ nữ đã có nhiều yếu tố nguy cơ ung thư vú mà sử dụng thuốc chống trầm cảm trên 2 tuần thì nguy cơ ung thư vú sẽ tăng gấp 7 lần.

Thuốc lá

Có nhiều nghiên cứu về vai trò của nghiện thuốc lá đối với ung thư vú nhưng các kết quả chưa thực sự thống nhất. Mới đây, các nhà nghiên cứu tại Đan Mạch ở Trường Đại học Aarhus nghiên cứu trên 3240 phụ nữ tuổi từ 15 đến 92 (trung bình là 45) có liên quan đến chụp tuyến vú. Trong số phụ nữ này 1820 phụ nữ hút thuốc và 1412 người không hút thuốc. Tổng số người bị ung thư vú trong số này là 320. Nghiên cứu thống kê chỉ ra rằng phụ nữ hút thuốc ở tuổi từ 30 trở lên nguy cơ phát triển ung thư vú cao hơn 60% so với những phụ nữ không hút thuốc. Những người hút thuốc nguy cơ phát triển ung thư vú sớm hơn so với những người không hút thuốc. Tuổi trung bình của những người hút thuốc bị ung thư vú là 59 so với những người không hút thuốc là 67. Một số nghiên cứu tại Trường Đại học Boston cũng cho thấy những người hút thuốc nguy cơ phát triển ung thư vú cao hơn gấp 2 lần so với những người không hút thuốc đặc biệt cao ở những người hút thuốc trước tuổi 12. Phụ nữ hút thuốc trước 12 tuổi nguy cơ phát triển ung thư vú cao hơn 7,5 lần so với những người không hút thuốc.

Một số nhà nghiên cứu tìm hiểu một số virus có ở trong chuột, mèo có thể liên quan đến ung thư vú người song mối liên quan này chưa được nhiều vlgười công nhận. Pogo nghiên cứu thấy một loại retrovirus có trong u vú ở chuột. Loại virus này được tìm thấy 40% ở phụ nữ Đông âu bị ung thư vú, nhưng tỷ lệ này thấp ở phụ nữ Trung Quốc.